Geluisterd en gezien worden, dat redt een leven

Als ex-verslaafde moet je op je qui-vive zijn voor mensen, plekken en dingen om niet terug te vallen in je destructieve gewoontes, wordt hoofdpersonage Emma verteld. “Maar dan moet je bang zijn voor zo’n beetje álles”, verzucht ze enigszins lankmoedig. Haar leven zal ­altijd een strijd blijven.

In ‘People, Places & Things’ van Oostpool volgen we haar turbulente verblijf in de afkickkliniek: een ­gevecht tegen innerlijke demonen, dat leidt tot een bloedmooi zelfinzichtproces met een sprankje hoop op een tweede kans. Dit stuk heeft alles in zich om een hedendaagse klassieker te worden.

Hannah Hoekstra is tegelijk hartverscheurend kwetsbaar en geestig furieus als Emma, een ­actrice die ­alles mee lijkt te hebben, maar ­gebukt gaat onder het leven. Ze heeft zich op de been weten te ­houden met drank en drugs, een vorm van ‘zelfmedicatie in een ­kapotte wereld’ noemt ze het zelf, waardoor ze uiteindelijk is gecrasht.

Vele lijnen

Hoekstra draagt het stuk samen met Ariane Schluter, die meerdere rollen speelt, en alle even indrukwekkend: therapeute, moeder, groepsleidster. De relatie tussen twee vrouwen – moeder/dochter en voogd/protegé – is maar een van de vele lijnen die door het toneelstuk uit 2014 van de Engelse toneelschrijver Duncan Macmillan heenlopen.

Misschien kunnen we de schrijver herkennen in Emma’s medepatiënt (Thomas Höppener met fraai ingetogen spel), die wel raad weet met haar leugens om zichzelf niet écht bij de kladden te hoeven grijpen. Hij legt de vinger op de zere plek die Emma aan haar verslaving heeft geholpen: ga je voor troostende onwaarheden of durf je het aan om het leven in al z’n leegheid onder ogen te zien?

Emma is niet voor niets actrice geworden; zo kan ze de toppen van duizend levens ­leven en de onbeduidende tussenmomenten overslaan. De tijdgeest kan middels haar personage niet ­beter worden gevat.

Macmillans stuk gaat ook over theater, de ondefinieerbare grens tussen fictie en werkelijkheid. Wat is ‘helend’ verzinsel, wat is echt waar? Tot op het laatst weten we het niet zeker, tot het fenomenale slotstuk waarin de maskers vallen en de toeschouwer de volle tweeënhalf uur in het aanzicht van de waarheid blijkt te hebben gezeten. Een twist als een mokerslag.

Regisseur Marcus Azzini laat de rollenspelen die deel uitmaken van Emma’s therapie, even humoristisch als ontroerend door zijn uitstekende cast uitspelen. Het wordt duidelijk dat Emma’s genezing niet zonder anderen kan. Geluisterd en gezien worden, dat redt een leven. Hoe hoopvol is dat? Zo lichten wij gedurende Emma’s innerlijke queeste ook een beetje op.

Theaterrecensies

Elke week nieuwe voorstellingen, besproken door onze recensenten. U leest ze hier.