Geert Wilders is schuldig, maar krijgt geen straf

De rechtbank acht niet bewezen dat Wilders aanzette tot haat, de derde aanklacht van het Openbaar Ministerie. Wilders kondigde na de uitspraak gelijk aan in hoger beroep te gaan. "De uitspraak een groot verlies voor de democratie en de vrijheid van meningsuiting", aldus de PVV-voorman, die net als zijn advocaat Knoops niet aanwezig was bij de uitspraak.

Wilders richtte zijn pijlen tijdens de speech in een café in Den Haag bewust op een minderheidsgroep, aldus de rechtbank. "Met zijn vraag heeft Wilders een hele bevolkingsgroep apart gezet, zonder onderscheid te maken. Deze groep wordt collectief in zijn waarde aangetast, als minderwaardig ten opzichte van andere Nederlanders. (...) Er is sprake van denigreren en daarmee belediging van een bevolkingsgroep."

In dat geval kan ook de vrijheid van meningsuiting van een politicus worden begrensd. Omdat de vraag of Wilders 'over de schreef' is gegaan nu is beantwoord, legt de rechtbank Wilders geen straf op. "Het is belangrijk dat het OM een norm heeft gesteld, namelijk dat ook een politicus geen groepen mensen mag wegzetten op basis van hun afkomst", aldus de persofficier van justitie.

Door zijn uitlatingen heeft de politicus geen bijdrage geleverd aan het publieke debat. Volgens de rechtbank heeft Wilders de 'polarisatie in de Nederlandse samenleving verhoogd'.

De rechtbank ging de argumenten van de verdediging een voor een langs. Vooral de argumentatie over het begrip 'ras' was van belang. Wilders zei dat het 'minder-minder' in het Haagse café over 'nationaliteit' (staatsburgerschap) ging, niet over 'nationale afkomst'. Hij noemde de Marokkanen dus niet 'wegens hun ras'. Maar dat klopt niet, aldus de rechters. "Wilders heeft de groep die hij voor ogen had voor iedereen duidelijk geïdentificeerd. Daarmee heeft verwezen naar een gemeenschappelijk kenmerk: hun Marokkaanse afkomst. De nadruk ligt op etnische of nationale afstamming. Dan is er dus sprake van ras."

Een ander argument was de context waarin de uitspraken werden gedaan. De uitlatingen van Wilders waren géén samenvatting van zijn partijprogramma, aldus de rechtbank, zoals Wilders juist wel betoogde. "In het programma is de uitlating niet terug te vinden. Het gaat daarin over criminele Marokkanen. In zijn speech heeft hij het over alle Marokkanen. De vooraf geïnstrueerde uitlatingen liggen dus niet in lijn met eerdere standpunten."

En er was nog de kwestie over het Europese recht over vrijheid van meningsuiting, dat volgens de rechtbank ruimte geeft om machthebbers te bekritiseren. Bij minderheidsgroepen is die vrijheid er veel minder. Wilders heeft een minderheidsgroep 'als inferieur' weggezet. Daarom wordt hij niet door het Europees recht beschermd.

Tekst loopt door onder de video van Wilders, die hij een half uur na de uitspraak op internet plaatste.

De eis

Het OM vervolgde Wilders voor groepsbelediging en het aanzetten tot haat en discriminatie. De strafeis was hoog: 5000 euro.

Wilders stond terecht voor twee uitlatingen. Hij zei op 12 maart 2014 op de markt tegen een interviewer van de NOS dat hij 'als het even' kan minder Marokkanen wil. Een week later liet hij zijn aanhangers in een café, daartoe vooraf geïnstrueerd, 'minder minder!' scanderen op zijn vraag of ze 'meer of minder Marokkanen' willen.

De rechter wilde ook nog kwijt dat het de opstelling van Geert Wilders tijdens het proces 'een gekozen wetgever onwaardig is'. "Het is ons niet ontgaan dat buiten het laatste woord Wilders zich heeft uitgelaten over de rechtszaak op Twitter. Hij schreef over een 'neprechtbank', en dat het vonnis 'al klaar lag'. Ook twitterde hij foto's van rechters met een verwijzing naar D66. Een feitelijke onderbouwing hebben we niet kunnen vinden."