Geen suikertaks, geen prijsverlaging op fruit. Gaat het preventieakkoord wel ver genoeg?

De voedselindustrie en de supermarkten hebben te veel invloed op het plan van staatssecretaris Paul Blokhuis om Nederland via het zogeheten preventieakkoord gezonder te maken. Willem Lageweg van de Transitiecoalitie Voedsel heeft sterk de indruk dat het ministerie de oren laat hangen naar de voedselindustrie.

Zo is in augustus al uitgelekt dat er geen belasting komt op suiker. Groenten en fruit worden niet goedkoper. Ook andere maatregelen gaan niet ver genoeg, waarschuwen 150 organisaties uit het bedrijfsleven, land- en tuinbouw, zorg, wetenschap en onderwijs, die samenwerken in Lagewegs voedselcoalitie.

Via koepelorganisaties beslist de voedselindustrie mee over de inhoud van het akkoord dat onder meer overgewicht en overmatig alcoholgebruik moet tegengaan. Blokhuis' akkoord moet voorkomen dat mensen ziek worden. Wat er precies in staat, maakt de staatssecretaris waarschijnlijk later deze maand bekend. Afgaand op de gelekte documenten zijn de maatregelen te slap, zegt Lageweg.

Zorgkosten

In een brief roepen de 150 organisaties van de coalitie Blokhuis op het preventieakkoord aan te scherpen. Dat doen zij met diverse aanbevelingen, die de industrie volgens Lageweg nu nog tegenhoudt. Invoering van belasting op suiker is een bekend voorbeeld. “In Engeland werkt dat al goed. Toen de belasting op toegevoegde suiker omhoogging, daalde direct het suikergehalte in frisdranken.”

Uit de toon van de gelekte voorstellen voor het preventieakkoord blijkt dat de partijen heel goed weten dat Nederlanders echt hun levensstijl moeten aanpassen om zo de kosten voor zorg te verminderen, stelt Lageweg. Maar bezorgde uitspraken over bijvoorbeeld obesitas hebben geen nut als de maatregelen niet ver genoeg gaan. “Wij hebben begrepen dat de voorstellen voor het onderdeel overgewicht volgens doorrekeningen van het RIVM onvoldoende effectief zijn”, schrijft de coalitie in de brief aan Blokhuis.

Een andere aanbeveling is minder reclame voor ongezonde producten, meer aandacht in supermarkten voor gezond voedsel en werken volgens het zogeheten true cost/true price-principe. Ongezonde producten worden dan duurder omdat ze leiden tot een groter beroep op de gezondheidszorg. Dat is alleen mogelijk als de overheid de regie durft te nemen en in durft te grijpen in de markt, meent Lageweg.

Suikertaks

Engeland deed het met de suikertaks, Mexico ook, dus waarom zou een overheid die zich actiever bezighoudt met voeding in Nederland niet slagen, redeneert Lageweg. Met zijn Transitiecoalitie Voedsel heeft hij de steun van bedrijven als de duurzame supermarkt Marqt, het ziekenhuis Reinier de Graaf Gasthuis, de Triodosbank, verzekeraar Zilveren Kruis, de hogescholen Has en Aeres en de Universiteit Utrecht. De bonte coalitie zelf is niet uitgenodigd voor het overleg over het preventieakkoord.

“Aan die tafel zit niet het goede gezelschap”, zegt Lageweg. “De koepelorganisaties voor de voedselindustrie, FNLI, en supermarkten, CBL, praten wel mee. Als je een preventieakkoord ontwikkelt met dit soort klassieke koepels, bepaalt per definitie de langzaamste in het peloton het tempo.”

“Wij hebben te maken met diverse organisaties en we kiezen ervoor niet het tempo van koplopers, of het tempo van mensen die nog niet zover zijn aan te houden, maar een tempo dat iedereen kan bijbenen”, zegt woordvoerder Nelleke Hijmans van de brancheorganisatie FNLI. Zij begrijpt niet hoe Lageweg kan oordelen over een akkoord waarbij hij niet betrokken is.

“Daarnaast bepalen wij niet hoe het akkoord eruitziet, er zitten meerdere partijen aan tafel”, aldus Hijmans. “Ook het Diabetes Fonds. Er is alleen sprake van een akkoord als we ons er allemaal in kunnen vinden.”

Lees ook:

Verzekeraars vergoeden hulp bij overgewicht

Nederlanders met obesitas kunnen binnenkort een beroep doen op de zorgverzekeraars als zij iets aan hun gewicht willen doen. Minister Bruno Bruins en staatssecretaris Paul Blokhuis van volksgezondheid maakten bekend dat er behandelingen tegen overgewicht in het basispakket komen.