Fysieke winkel heeft helemaal niet zoveel last van internet
Anders dan veel mensen denken, heeft online winkelen slechts een klein effect op het aantal winkels. "Qua omzet lekt per jaar hooguit 0,5 procent weg naar internet", zegt Gerard Zandbergen van retailonderzoeksbureau Locatus.
Toch is internet in de beeldvorming een van de grootste bedreigingen voor fysieke winkels. Zwaar overdreven, zegt Zandbergen: zes op de tien winkels zijn helemaal niet internetgevoelig. "Denk aan de kapper, daar blijft iedereen voorlopig gewoon langsgaan. En ik zie niet voor me dat benzine op korte termijn wordt thuisbezorgd."
Waar winkels wel flink last van hebben gehad is de crisis. "Er zijn jaren waarin dat 30 procent van de omzet kostte." En ook de vergrijzing heeft een grotere impact dan de opkomst van het internetwinkelen. Dit effect verschilt per regio. "Er zijn nu meer oudere mensen en die kopen nu eenmaal minder, zelfs al hebben ze genoeg geld."
Locatus heeft van alle branches bekeken in hoeverre zij hun producten of diensten leveren via internet. Dat ligt ingewikkelder dan je in eerste instantie zou denken. Zo gaat zowel het kopen van een mobiele telefoon als het boeken van een hotel regelmatig via internet. Maar terwijl de eerste transactie een fysieke telefoonwinkel overbodig maakt, is dat bij een hotel niet het geval. Aan de hand van de huidige impact van online winkelen én een blik op de toekomst heeft Locatus de branches ingedeeld in vier categorieën: van hoge naar lage internetgevoeligheid.
Flagshipstores
De sectoren die bedreigd worden door online winkelen worden gekenmerkt door producten of diensten die door voortschrijdende techniek en ICT vervangen kunnen worden. Een bank is een goed voorbeeld van een sector die uiteindelijk helemaal geen kantoren meer nodig heeft, zegt Zandbergen. "Bijna alles wat een bank doet, kan digitaal. Een bank als ABN Amro zal uiteindelijk misschien tien grotere kantoren overhouden. Een soort flagshipstores." Dat banken hun filialen nog niet overal hebben gesloten, komt volgens Zandbergen omdat er tijd overheen gaat voordat een bank zijn vastgoed en personeel kwijt kan.
Videotheken zijn ondertussen al bijna verdwenen, maar dat kwam volgens Zandbergen in eerste instantie door het illegaal downloaden van films. "Pas later hebben legale alternatieven zoals Netflix de markt overgenomen."
Kleding is wel behoorlijk internetgevoelig, maar Zandbergen verwacht niet dat internet het helemaal over gaat nemen. "Basiskleding bestellen consumenten al snel online, maar een mooie feestjurk willen ze toch vaak even passen."
Middelgrote steden
Wel zie je dat consumenten het internet gebruiken om zich vooraf te oriënteren op hun aankoop. "Dat gebeurt steeds minder in de winkelstraat zelf." Dit leidt er volgens Zandbergen toe dat consumenten als ze echt willen winkelen naar de grote steden afreizen, omdat het aanbod daar gevarieerder is. "De middelgrote steden gaan winkelpubliek verliezen. Daar zullen de komende jaren steeds meer winkels leeg komen te staan."
Supermarkten zijn minder gevoelig voor de opkomst van online shoppen. Dat heeft ermee te maken dat bezorgen van boodschappen duur is. Zandbergen: "Als jij zelf je boodschappen haalt, doe jij zelf de selectie en het vervoer van de artikelen. Als de super dat voor je doet, kost dat geld. En dat extra bedrag willen klanten vaak niet betalen."