'Frans zingen is zelfs voor Fransen lastig'

Stéphane Degout wilde afspreken in de Jordaan. De Nationale Opera heeft in die Amsterdamse buurt voor ruim twee maanden een onderkomen voor hem gevonden. Dat is de periode die in Amsterdam staat voor repetities en uitvoeringen van een nieuwe operaproductie. Degout, een Franse bariton van wereldfaam, zingt vanaf vanavond de rol van graaf Almaviva in Mozarts 'Le nozze di Figaro'.

In die mooie Jordaan vond Degout al struinend een winkeltje met tweedehands platen. Zijn oog viel op een serie elpees waarop Franse acteurs van vroeger Franse gedichten declameerden. "Het waren er meer dan dertig", zegt de bij de herinnering eraan nog immer verrukte Degout. "Ik heb ze bijna allemaal gekocht. Je kunt door ernaar te luisteren zoveel leren over de Franse taal, over dictie, kleur en ritme. En toen zette de eigenaar ineens een plaat op waarop iemand op een heel aparte manier poëzie van Guillaume Apollinaire voordroeg. Ik vroeg hem wie de spreker was. Bleek het Apollinaire zelf te zijn. Daar raakte ik best door ontroerd. Stel je voor, Guillaume Apollinaire in hoogsteigen persoon!"

Bij die laatste zin gaan Degouts wenkbrauwen opnieuw omhoog. Geen wonder. De bariton heeft iets met teksten, met Franse poëzie. Die zingt hij zelf vaak middels de liederen die Debussy, Ravel, Fauré, Hahn en Poulenc erop gemaakt hebben. Want naast een succesvol operazanger is Degout ook een uitblinker in het liedrepertoire. Vorig seizoen verblufte hij in het Muziekgebouw aan 't IJ nog met een volledig Frans liedprogramma.

De 41-jarige bariton, onder meer opgeleid bij zangcoach Margreet Honig ("de godmother onder de zangleraren"), heeft deze zomer in Aix-en-Provence zijn paraderol Pelléas in Debussy's 'Pelléas et Mélisande' gezongen. Nog zo'n rol waarbij tekst en dictie uitermate belangrijk zijn. Helpt het als Pelléas door een Fransman wordt gezongen?

"Frans zingen is zelfs voor Fransen lastig door al die nasale klanken voor in de mond en al die anders kleurende klinkers. Het klinkt in mijn optiek altijd minder duidelijk en helder dan het Italiaans."

Ja, Degout heeft gehoord van het recente voorval bij een recital van Ian Bostridge in Duitsland. Daar stond tijdens de toegiften een boze bezoeker op die Bostridge toeriep: "Deutsch lernen!" Degout zou niet weten hoe hij zelf op zo'n incident gereageerd zou hebben. "Bostridge die geen goed Duits zou zingen? Ondenkbaar. Ik vond het goed dat Bostridge op de man afstapte en hem meenam naar het podium om zijn boze uitroep toe te lichten. Toen die dat niet kon of wilde, werd hij onder luid boegeroep van het publiek van het podium gehaald."

Overigens was het op het Festival d'Aix-en-Provence de allerlaatste keer dat Degout de rol van Pelléas zong. Hing de man hem de keel uit?

"Nee, nee. O nee. Van dat personage krijg ik nooit genoeg, er blijft altijd wat te ontdekken. In Aix zag ik door de regie van Katie Mitchell weer nieuwe facetten in hem, net als in Brussel toen Pierre Audi regisseerde. Maar vocaal ontwikkelt je stem zich gedurende de jaren. Ik heb Pelléas nu zo'n zestig keer gezongen, en het wordt steeds zwaarder. Net als sommige liederen van Debussy. Het zijn heel kleine dingen, moeilijk aan leken uit te leggen, maar je voelt het in je stembanden. Ik heb de hogere noten die Debussy Pelléas laat zingen nog altijd op mijn stembanden, maar de weg naar die noten toe voelt anders.

"Als je ouder wordt, spelen twijfels een steeds grotere rol. En die twijfels hebben bijna altijd met repertoire te maken. Wat wil ik nog? Wat kan ik nog? Over twee jaar ga ik in mijn geboorteplaats Lyon mijn allereerste Verdi-rol zingen, Rodrigue in de originele Franse versie van 'Don Carlos'. En hedendaagse muziek doe ik graag. In Brussel zong ik in het prachtige 'Au Monde' van Philippe Boesmans. Volgend jaar zing ik opnieuw in een première van hem. En het jaar daarop doe ik mee in de nieuwe opera van George Benjamin. De première is in Londen, maar de productie komt met cast en al ook naar Amsterdam."

In datzelfde Amsterdam wacht eerst Mozarts 'Le nozze di Figaro'. "Graaf Almaviva heb ik inmiddels ook een keer of zestig gezongen, in zeven verschillende producties. Een heerlijke rol van een man die een heel slechte dag heeft. Almaviva is geen Pelléas, de rol ligt heel comfortabel en ik verwacht die nog heel lang te kunnen zingen. De andere grote baritonrol in deze opera, die van Figaro, heb ik nooit gezongen, omdat die partij vooral in de ensembles te laag ligt voor mijn stem. Ik was heel jong toen ik op mijn 28ste mijn eerste graaf zong. En dat is het leuke van de rol: je kunt een jonge, trotse graaf zijn, maar ook eentje die wat ouder en cynischer is. Er zit zoveel in.

"De graaf die ik hier in de regie van David Bösch moet spelen is de hele tijd hypernerveus, een beetje gewelddadig ook. De pathetische momenten zijn bij Bösch lekker aangezet, maar hij gaat nergens tegen de muziek in, hij laat de vreugde en het komische in de muziek mooi uitkomen en geeft er een mooi extra laagje aan. Elke menselijke emotie heeft twee kanten, en dat zie je bij hem.

"Nee, Bösch' productie is absoluut niet controversieel. Niet zoals in Wenen vorig jaar. Daar transformeerde de regisseur het stuk tot iets waar niemand meer iets van begreep, ook wij als zangers niet. We hebben op hem proberen in te praten, maar hij blokte ons volledig. Samen met Alex Esposito, die toen ook de Figaro zong, net als nu in Amsterdam, heb ik overwogen om uit de productie te stappen. Uiteindelijk zijn we gebleven en hebben we er het beste van gemaakt. Maar ik zie gelukkig dat het aan het verschuiven is. De tijd dat regisseurs alle vrijheid en alle geld kregen, lijkt voorbij."

undefined

Figarooooo!

'Le nozze di Figaro' van Mozart gaat vanavond bij De Nationale Opera in première. Het Nederlands Kamerorkest staat onder leiding van Ivor Bolton. David Bösch regisseert. Naast Degout zingen onder anderen Eleonora Buratto, Christiane Karg en Alex Esposito. Negen voorstellingen t/m 27 september. www.dno.nl

undefined