’Fout’ land, populair bij veel toeristen
Gewetensvragen over vakantiebestemmingen? Uiteindelijk moet de toerist zelf bepalen of hij naar een 'fout' land wil. De reizen naar Burma en China lopen goed, melden reisbureaus. En even Cuba doen voor Castro dood gaat, is ’in’. Onderzoekster Margreet Schrevel maakte een ’zomerse collectie’ controversiële vakantiebestemmingen.
Nog snel naar Cuba nu Fidel Castro nog leeft? Of naar Burma met zijn ’lekkere gerechten en rijke verleden’? Ook bestemmingen waar het met de mensenrechten niet goed gaat, trekken veel toeristen.
Volgens Mariëlle van Delft van reisorganisatie Koning Aap Reizen is het aantal toeristen naar Cuba inderdaad toegenomen omdat mensen willen gaan „voordat Castro het loodje legt”. Thekla Thielemans van Baobab Reizen geeft aan dat ook de reizen naar China en Burma goed lopen.
Met reisorganisatie Djoser, die sinds 1993 samenwerkt met Unicef, kunnen Nederlandse kinderen met hun ouders op vakantie naar foute bestemmingen als Cuba, China, Egypte en Turkije. In China bekijken ze de reuzenpanda en gaat de reis langs het plein van de Hemelse Vrede, waar de studentenopstand in 1989 bloedig werd neergeslagen.
In de aanloop naar de Olympische Spelen in Peking komt er steeds meer aandacht voor uitbuiting van kinderen op de arbeidsmarkt in China. Vertellen ouders wel aan hun kinderen dat niet iedereen luxueus en ver op reis kan gaan?
In Cuba kunnen kinderen en ouders een sigarenfabriek bezoeken en ’is het strand altijd lekker dichtbij’. De bevolking is er zo vriendelijk en open, prijst Djoser aan. Dat dissidenten in Cuba gearresteerd worden, lijkt toeristen niet te deren. Zouden ze moeten weigeren erheen te gaan?
Diederik de Bruijn van Amnesty International wil geen lijstje maken met foute vakantiebestemmingen. Hij kan wel populaire landen noemen waar Amnesty zich zorgen over maakt. Turkije bijvoorbeeld: „Wij hebben net een rapport uitgebracht en concluderen dat de situatie er, wat martelingen betreft bijvoorbeeld, toch verslechterd is.”
Komen er wel eens mensen met gewetensvragen over hun bestemming? De Bruijn: „Dit jaar ben ik nog niet gebeld door mensen die reisadvies willen. Maar in het verleden wel. ’Mijn orkest gaat op toernee naar China. Moet ik wel mee? Ik hoor er zoveel slechts over en we spelen toch alleen voor de elite’. Wij roepen nooit op tot een boycot. Wij geven informatie, mensen moeten zelf uitmaken of ze naar zo’n land willen.”
Het ministerie van buitenlandse zaken geeft geen politiek reisadvies. Alleen voor Burma, dat verantwoordelijk is voor grootschalige schendingen van mensenrechten, geldt een ontmoedigingsbeleid. Woordvoerder Ahmed Dadou: „Burma is een uitzondering. Het is het enige land dat Nederland economisch wil isoleren. Maar dan nog is ons advies niet meer dan een ontmoediging. Wij hebben het idee dat Nederlanders zich goed realiseren dat ze een eigen keuze en verantwoordelijkheid hebben.”
De overkoepelende organisatie Algemene Nederlandse Vereniging voor Reisondernemingen zet zich in voor verantwoord reizen en duurzaam toerisme. Let zij ook op mensenrechten? Woordvoerster Mirjam Dresmé: „Je moet ergens beginnen. Wij bieden vakanties aan, doen dat zo duurzaam mogelijk. Als een touroperator reizen naar Burma organiseert, is het uitgangspunt dat niet het regime maar de bevolking ervan profiteert. En we proberen mensen alert te maken op misstanden”.
Thielemans van Baobab voegt toe: „Kijk, als er toeristen heen gaan, blijft het verhaal levend. Wij gaan bijvoorbeeld ook naar Tibet. De dalai lama heeft opgeroepen om wél te gaan. Mensen die naar Tibet gereisd zijn, wéten over de situatie en kunnen er aandacht aan geven.”
Merk je als toerist ter plekke eigenlijk iets van mensenrechtenschendingen? Van Delft van Koning Aap zegt er op Cuba weinig van te zien: „Je wordt door de bevolking ook niet in vertrouwen genomen.”
De Amsterdamse Anke Weber, die in januari een maand in Ethiopië op rondreis was, heeft dezelfde ervaring: „Het kwam weinig aan de orde. Mensen zijn erg terughoudend wat politiek betreft. Maar toen schoolkinderen ons vragen mochten stellen, vroegen ze wat we zouden doen als er een soldaat voor ons stond die ons dood wilde schieten. Dan merk je toch waar ze mee bezig zijn”.
Sinds ze terug is, let zij beter op het nieuws uit Ethiopië, zoals het feit dat deze week tegen 38 oppositieleden de doodstraf is geëist. „En ik probeer nog steeds een straatjongetje dat ik daar ontmoet heb te helpen.”
