FNV poetst haar oude idealen op

UTRECHT - De FNV staakt voor meer loon, het CNV is er voor de zingeving, zo is botweg het imago van de twee grootste vakcentrales in Nederland. Een beeld dat de FNV geen recht doet, vindt Jan Schrauwen. Hij is mede-auteur van het boek 'Bezield, de inspiratiebronnen van de FNV', dat de invloed van levensbeschouwing en religie binnen de FNV analyseert. Het boek wordt vandaag gepresenteerd op de 1-mei-conferentie in Amsterdam georganiseerd door de FNV en een aantal humanistische en kerkelijke organisaties.

,,Levensbeschouwing en religie hebben een grote rol gespeeld bij het ontstaan van de FNV en hebben nog steeds invloed'', zegt Schrauwen, die werkt op het secretariaat Vakbeweging, Maatschappij en Levensbeschouwing van de FNV.

Solidariteit, gelijkwaardigheid, vrijheid, rechtvaardigheid en duurzaamheid. Dat zijn de grondslagen van de vakcentrale FNV, die 25 jaar geleden ontstond uit het socialistische Nederlands Verbond van Vakvereningen en het Nederlands Katholiek Vakverbond. De angst bestond dat de 'rooien de katholieken zouden overnemen' en dat de aandacht voor levensbeschouwing zou verdwijnen.

Dat is niet gebeurd, concludeert Schrauwen, al is de geestelijk adviseur uit de bondsvergaderingen verdwenen en is de nadruk op de idealen bij de FNV op de achtergrond geraakt. In het boek staat dan ook flink wat kritiek van FNV-medewerkers en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en kerken op de verschraling van de FNV tot 'cao-machine' en 'service-instituut' voor werknemers.

Schrauwen beaamt: ,,De laatste jaren heeft de FNV zich geprofileerd als 'zaakwaarnemer' voor werknemers. Met alleen service-verlenen, zoals juridische bijstand of korting op een verzekering, komen we er niet. Het wordt hoog tijd om andere aspecten van de FNV-identiteit te benadrukken.''

FNV-leden moet duidelijk worden dat ze niet alleen lid zijn van een organisatie die cao's afsluit. ,,De FNV streeft een maatschappij na, waar mensen goed met elkaar willen samenleven. Nee, dat is geen marketingtruc. Onze grondslagen zijn te lang weggestopt.''

VERVOLG OP PAGINA 5

FNV ontdekt waarden islam

Vakbond

VERVOLG VAN PAGINA 1

De FNV heeft haar ideologische identiteit te lang weggestopt, meent theoloog en FNV-medewerker Schrauwen. En dat terwijl de FNV bij haar ontstaan voor 'een doorbraak' heeft gezorgd. ,,Bij de fusie hebben het socialistische NVV en het katholieke NKV besloten over hun eigen horizon heen te stappen. Het CNV baseert zich bijvoorbeeld uitsluitend op de Bijbel. De FNV heeft meerdere levensbeschouwelijke en religieuze stromingen in zich weten te verenigen.''

De FNV wordt al te makkelijk weggezet als organisatie zonder vertrekpunt, vindt FNV-voorzitter Lodewijk de Waal. De FNV mag zich dan beperkt hebben tot de thema's arbeid en inkomen, toch is het denken niet versmald, zegt hij in het boek: ,,Merkwaardig is dat het imago van het CNV breder is, terwijl ze daar minder doen en kunnen doen. Kijk naar onze projecten in ontwikkelingslanden. En hebben wij niet de milieubeweging de Ser binnengehaald?''

Door de jaren heen heeft de FNV conferenties georganiseerd met de kerken en het Humanistisch Verbond. Sinds een paar jaar zoekt de FNV ook toenadering tot de islam. Rijkelijk laat, geeft Schrauwen volmondig toe. ,,Maar één keer moet je wakker worden. Misschien heeft het met onhandigheid te maken, we wisten niet goed hoe we het aan moesten pakken. Het was ook lastig om gesprekspartners te vinden met een grote achterban in de moslimgemeenschap. Ze hebben niet zoiets als een Raad van Kerken.''

De waarden van de islam hebben veel te bieden. ,,Bij moslims staan barmhartigheid en solidariteit hoog aangeschreven.''

Ondertussen lukt het de vakbeweging niet goed om allochtone arbeiders te organiseren. ,,We zijn er onvoldoende in geslaagd ze te bereiken. We proberen dat op allerlei manieren, via belangenbehartiging maar ook door een zoektocht naar hun culturele en religieuze inspiratiebronnen.''

De conferentie vandaag gaat over 'waarden en sociale samenhang'. De Nederlandse maatschappij heeft solidariteit hard nodig, zegt Schrauwen. ,,Premier Balkenende heeft de mond vol over normen en waarden, maar dat is slechts vernis. Ondertussen nemen ze keiharde maatregelen. Uit het voorstel voor de nieuwe bijstandswet blijkt dat alleen mensen met betaald werk nog volwaardige burgers zijn. Iedereen moet passende arbeid aanvaarden. De ruimte om een maand langer te zoeken naar een betere baan is er niet. Wij vinden dat ook mensen die niet als topsporter meedraaien op de arbeidsmarkt, lid zijn van de maatschappij.'' Samen met de kerken, CNV en andere organisaties bereidt de FNV protesten voor.

De FNV kruipt met de nadruk op levensbeschouwing meer richting CNV. Maar het gaat te ver om samen een 1-mei-conferentie te organiseren. Althans, het CNV sloeg de uitnodiging af, zegt Schrauwen. De christelijke vakcentrale houdt vandaag een eigen bijeenkomst in Vught.