Fiscus vaker in de fout bij geheime belastingafspraken met bedrijven

Dat blijkt uit onderzoek door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) naar de Nederlandse rulingpraktijk.

Rulings, zoals de afspraken tussen bedrijven en de Belastingdienst worden genoemd, worden door de fiscus geheim gehouden. In de strijd tegen belastingontwijking heeft Nederland binnen de Oeso echter afgesproken informatie met andere landen te delen. Eerder deze week werden de bevindingen gepubliceerd, en bleek dat veel van de dossiers van de Belastingdienst onvolledig zijn.

Daarnaast constateert de Oeso dat lokale belastinginspecteurs zelfstandig goedkeuring geven aan afspraken over prijzen die internationale bedrijven aan dochtermaatschappijen rekenen voor interne transacties. Rulings die gaan over dergelijke ‘verrekenprijzen’ moeten volgens de regels van de fiscus echter worden voorgelegd aan een controleteam dat toezicht houdt op een deel van de afspraken die de fiscus maakt met internationale bedrijven.

Hoe vaak het voorkomt dat dergelijke rulings niet worden gecontroleerd is niet bekend. De Oeso spreekt over ‘sommige’ rulings die in de categorie verrekenprijzen zouden vallen. De Belastingdienst gaat niet in op vragen hierover. Wel meldt de dienst dat de Oeso ‘geen onderzoek heeft gedaan of de interne procedures zijn gevolgd voor de afgifte van rulings’. Dat klopt: de Oeso controleert de voortgang van landen bij het uitwisselen van rulings. Op basis van die controle heeft de organisatie geconstateerd dat sommige rulings door lokale inspecteurs worden afgegeven.

Verrekenprijs

De conclusie van de Oeso komt op een pijnlijk moment. De Belastingdienst is net bezig met een intern onderzoek naar ruim 4000 rulings. De vraag is of de regels daar wel gevolgd zijn, na publicaties van Trouw en het Financieele Dagblad over een ruling voor de Amerikaanse multinational Procter & Gamble. Die werd eveneens afgesloten door een lokale inspecteur, terwijl volgens staatssecretaris Snel van financiën het controleteam ingeschakeld had moeten worden. De Belastingdienst verwacht pas begin volgend jaar het onderzoek naar de rulings af te ronden, maar wordt nu ingehaald door de conclusies van de Oeso.

Eerder berichtte Trouw dat van de ruim 4000 onderzochte rulings er minimaal 800 niet langs het Belastingdienst-controleteam zijn gegaan. Destijds stelde de fiscus dat dit niet hoeft voor alle rulings. Nu blijkt dat in elk geval sommige rulings over verrekenprijzen tegen de eigen regels in niet zijn voorgelegd.

Verrekenprijzen staan bekend als ideaal instrument om belasting mee te ontwijken. Het gaat om transacties binnen een bedrijf, waardoor het moeilijk is de juiste prijs te bepalen. Door de prijs heel hoog of juist laag te stellen, zijn bedrijven die in meerdere landen actief zijn in staat winst van het ene naar het andere land te schuiven. Voor de Belastingdienst moet zo’n bedrijf aantonen dat de prijs ‘zakelijk’ is, ofwel net zo hoog als wanneer de transactie met een ander bedrijf was aangegaan.

Starbucks

Een voorbeeld van een ruling over verrekenprijzen is de zaak-Starbucks, waarin de Europese Commissie oordeelde dat Nederland het bedrijf staatssteun gaf. Daarbij ging het om de waarde die Starbucksonderdelen elkaar rekenden voor koffiebonen die hier werden gebrand en de vergoeding die de Nederlandse BV betaalde voor het recept.

De Belastingdienst heeft regels opgesteld voor het maken van afspraken met bedrijven. Die houden in dat voor een deel van de rulings een extra controle nodig is, voordat deze afgegeven mogen worden. Rulings die gaan over verrekenprijzen moeten altijd worden voorgelegd aan het controleteam.

Volgens de Belastingdienst informeert staatssecretaris Snel de Tweede Kamer begin volgende week over de bevindingen van de Oeso.

Lees ook: Belastingdienst deelt 'rulings' maar nauwelijks met Europa, terwijl dat verplicht is

Lees ook: Een afspraak met de Belastingdienst wordt niet altijd gecontroleerd

Lees ook: Nooit eerder betaalden we zoveel belasting