Fietsen mogen niet zomaar losgeknipt

De Nijmeegse Janny van der Laan is een van de tienduizenden fietsers van wie de fiets het afgelopen jaar is weggehaald. De gemeente nam het rijwiel mee tijdens een opruimactie op het station. Haar fiets stond los, tussen twee anderen in een vol rek.

'Het is idioot dat ze goede fietsen weghalen, die niet in de weg staan', zegt Van der Laan in het blad De Volgevrije Fietser . 'Zeker als er niet genoeg stallingsplekken zijn'.

Niet alleen Nijmegen treedt steeds harder op tegen 'zwervende' fietsen. In het centrum van Maastricht surveilleert sinds 1 juni een herkenbaar busje dat fietsen die buiten de stalling staan na vijftien minuten meeneemt. Eigenaren kunnen hun rijwiel met doorgeknipt hangslot in de dichtsbijzijnde stalling voor 25 euro ophalen. De gemeente wil zo de net gerenoveerde binnenstad opgeruimd houden. ”Er staan fietsen tegen muren, gevels, bomen en bloembakken” , zegt een woordvoerder. ”Mensen moeten soms echt tussen de fietsen door laveren.”

Gemeenten beroepen zich op hun Algemene Plaatselijke Verordening (APV) om fietsen die in bepaalde gebieden buiten de rekken staan, te verwijderen. De vraag is of dat mag. Gemeenten mogen zogenoemde bestuursdwang wegens strijd met een bepaling uit die APV pas toepassen na een waarschuwing vooraf, tenzij vereiste spoed is geboden. Dat kan door een sticker of een kaartje aan de fiets te bevestigen. Pas als de daarop gestelde termijn is verlopen, mag de fiets losgeknipt worden. Op basis hiervan kreeg Van der Laan haar gelijk: de gemeente had haar niet de kans gegeven haar fout te herstellen. Ze beriep zich op een uitspraak van de rechter in 2002. De gemeente voorkwam een rechtszaak en vergoedde haar onkosten. Van der Laan vormt voor de Fietsersbond het bewijs dat fietsers juridisch in hun recht staan. ”Gedupeerde fietsers kunnen alle onkosten op de gemeente verhalen. Nieuwe sloten, vervoerskosten en misgelopen inkomsten. Dat kan in de honderden euro's lopen.”

De Algemene Wet Bestuursrecht maakt een uitzondering voor fietsen die 'hinder of overlast' geven. Die mogen direct losgeknipt worden. Zo kan Delft fietsen aan een hek langs de busbaan losknippen en mag Leeuwarden de ambulance-ingang van het station fietsvrij maken.

Sommige gemeenten spelen met de wet door het begrip 'hinder of overlast' op te rekken. Het stadsdeel Amsterdam Centrum bestempelt fietsen buiten de rekken als 'hinderlijk' en neemt ze daarom mee. Misleidend, zei burgemeester Cohen dit voorjaar. Hij roept gedupeerde fietsers op naar de rechter te stappen.

”De kans is groot dat de fietser dan wint” , zegt de Fietsersbond. ”Het begrip hinder is duidelijk vastgelegd en niet multi-interpretabel.”

Gemeenten vinden niet dat ze de wet overtreden. Delft zegt dat er zoveel waarschuwingsborden op het station staan, dat fietsers ze onmogelijk kunnen missen. Bovendien is de eigenaar van een fiets niet te achterhalen. ”Je kan de sticker losscheuren en je fiets de volgende dag tegen hetzelfde muurtje zetten.” Maastricht vindt het gemeentebeleid redelijk. Er zijn voldoende stallingen en er is veel voorlichting geweest. De gemeenten halen geen fietsen weg als de stallingen vol zijn.

De Fietsersbond is niet onder de indruk van het verweer van de gemeenten. ”Zij moeten zich aan de wet houden. Een fiets mag niet zomaar weggehaald worden, tenzij er sprake is van hinder. De APV is er om wrakken en ongebruikte fietsen te ruimen. Niet om zomaar goede fietsen weg te halen.”