Farc-akkoord is aanstaande

Zowel de Colombiaanse president als de leider van de Farc-guerrilla's laten zich positief uit over een ophanden zijnd vredesakkoord. Daarmee zou na ruim drie jaar onderhandelen op Cuba een eind komen aan vijftig jaar oorlog. "Het komt eraan", aldus president Juan Manuel Santos.

Niets is zeker in de grillige onderhandelingen in Havana. Eerder was in de afgelopen zomer al uitsluitsel verwacht, maar toen werd maart 2016 als deadline gesteld. Ook die datum passeerde zonder resultaat.

Er kwamen al wel tussenakkoorden over landhervormingen, drugshandel en herstelbetalingen voor slachtoffers. Donderdag kwamen de partijen overeen dat het slotakkoord in de grondwet wordt verankerd, want de Farc vreest dat een andere regering wijzigingen gaat aanbrengen.

Zondag maakten de twee een volgende stap bekend: kindsoldaten onder de vijftien jaar mogen de Farc verlaten, dat zijn er vooralsnog 21. Hoeveel minderjarigen er in totaal in Colombia onder de wapenen zijn, is onbekend. De regering in Bogotá stelde gisteren dat de Farc 11.556 kinderen als strijder inlijfde tussen 1975 en 2014, van wie 33 procent meisjes.

Wat zijn de laatste pijnpunten in het overleg? Ten eerste is dat het referendum dat de regering van Santos per se wil houden. Logisch, omdat zij een breed draagvlak wil hebben voor allerlei omstreden maatregelen. Zo blijven niet alleen het Farc-voetvolk maar ook het vijftigtal Farc-leiders buiten de gevangenis, terwijl die ontvoeringen, executies, aanslagen en cokesmokkel op hun conto hebben staan. Mogelijk gaan zij zelfs actief aan de politiek deelnemen, zoals eerder extreem-rechtse paramilitaire organisaties dat deden.

De Farc vreest dat bij een referendum vooral degenen die niet aan de onderhandelingstafel zitten haar een hak kunnen zetten, zoals de conservatieve oppositie, onder wie ex- president Alvaro Uribe. Hij regeerde van 2002 tot 2010, en werd gekozen vanwege zijn belofte de terreur van de Farc hard aan te pakken.

Het leger wist in die periode de omvang van de Farc te decimeren tot de huidige zeven- à achtduizend strijders. Santos ging voor de zachtere aanpak, die effect lijkt te sorteren in combinatie met de harde lijn van zijn voorganger. De Farc zou nu eindelijk openstaan voor het referendum-idee, wat de regering als doorbraak ervaart.

Uribe is als senator nog steeds een invloedrijk politicus. Hij steekt zijn mening niet onder stoelen of banken en hekelt de straffeloosheid van degenen die Colombia zolang in een wurggreep hielden. Er vielen in de burgeroorlog 220.000 doden en zes miljoen inwoners raakten ontheemd.

Bovendien is Uribe kwaad dat de regering een dialoog startte terwijl de criminele activiteiten van de Farc, zoals ontvoeringen en cokehandel, gewoon doorgingen. Zaterdag schreef Farc-leider Rodrigo Londoño, strijdnaam Timochenko, een open brief aan Uribe waarin hij hem uitnodigt naar Havana te komen om bij het overleg te zijn, en hem maant te stoppen met stoken.

Wat verder nog ter tafel ligt, is hoe de ontwapening van de Farc-strijders precies in zijn werk zal gaan. De angst om gewoon burger te worden is groot onder de mannen en vrouwen die al zo lang in de bush leven.

Tot slot is teer punt of de Farc een gebied zo groot als Zwitserland kan blijven beheren, zoals het nu ook doet, en hoe het definitieve vredesakkoord zal worden geratificeerd. De grote vraag voor de vele armen en boeren is in hoeverre zij gaan profiteren van vrede. Misdaadbendes hebben een stevige greep op de Colombiaanse samenleving, de cokehandel levert goud geld op, en velen durven nog niet terug te gaan naar hun eigen land.

Het politieke geweld is zelfs toegenomen: vorig jaar werden 105 leidende sociale activisten gedood, meer dan in het jaar daarvoor, 3000 zijn met de dood bedreigd. Vóór de regionale verkiezingen van november wil Santos 'zijn' onderhandelingsakkoord presenteren.

undefined