Facebook manipuleert ons, maar zo erg is dat niet

Van bijna 700.000 gebruikers manipuleerde Facebook samen met onderzoekers van de Cornell University in 2012 een week lang de gemoedstoestand. Een deel van de groep kreeg vooral deprimerende berichten in de tijdlijn te zien, terwijl anderen juist opbeurende posts van hun vrienden lazen. Degenen die veel zeurderige berichtjes onder ogen kregen, namen die negatieve toon over in hun eigen posts. Hetzelfde gebeurde met de groep die vooral de informatie over vrolijk gestemde Facebookvrienden tot zich nam.

Baanbrekend onderzoek, want het meten van emotionele besmettelijkheid was op zulk grote schaal nooit eerder voorgekomen. Maar, vroegen critici zich af, hoe zit het dan met de ethische aspecten van het onderzoek? Moesten de gebruikers, die geen weet hadden van het onderzoek, niet geïnformeerd worden? De American Psychological Association stelt immers strenge voorwaarden aan het analyseren en manipuleren van data.

Stel je niet zo aan
Op die vragen geven veldwerkers nu zelf antwoord. Stel je niet zo aan, lijkt onderzoeker Duncan Watts te zeggen in zijn betoog in The Guardian. Marketeers, politici, adverteerders en dus ook sociale mediasites nemen ons voortdurend in de tang. Het Facebookonderzoek stelt ons juist in de gelegenheid te bekijken wat voor effect die grootschalige manipulatie heeft. Hij geeft toe dat de gang van zaken niet ideaal was. Maar, vraagt Watts zijn lezers: "Heb je liever dat we voortdurend gemanipuleerd worden, maar dat we het effect daarvan negeren?"

Het lijkt eng, maar eng is het onderzoek zeker niet, verzekert Forbes-redacteur Jeff Bercovici. "Het gaat hier niet om de manipulatie, maar om het meten ervan. Is die bekende jaloezie op succesvolle Facebookvrienden ook ergens op gebaseerd? Dat is waar het de onderzoekers om gaat", zegt Bercovici. Maar, vraagt de techredacteur zich af, wat doet het bedrijf met de verkregen informatie.

Facebookjaloezie
Betekent dit dat chagrijnige vrienden stilaan onzichtbaar worden op Facebook? En gaan die ietwat knagende berichten van huiskopende, net getrouwde, kinderen krijgende, succesvol carrièremakende, de wereld afreizende vrienden nu onze tijdlijn vullen omdat Facebook daar advertentievoordelen mee kan behalen? "Het zijn niet de data, maar het is de reactie van Facebook op deze data waar we ons zorgen over moeten maken", aldus Bercovici.

Daar heeft oud-Facebookmedewerker Andrew Ledvina een heel andere visie op. Niet geheel opmerkelijk natuurlijk. Maar volgens Ledvina gaat elke site exact zo te werk als dat Facebook momenteel doet. Het doel van sitebouwers: het verbeteren van het product. En dat kan alleen als datamedewerkers het gedrag en de emotie van gebruikers manipuleren. Ledvina: "Iedereen doet het. Datamedewerkers zorgen er op deze manier voor dat gebruikers vaker een bericht 'liken', sneller op advertenties klikken en langer op de site blijven hangen. Het is niets nieuws, dus waar hebben we het eigenlijk over?" Het enige nadeel dat nu opdoemt is dat nuttige onderzoeken als deze in de toekomst niet meer bekend worden gemaakt, zegt Ledvina. Daar is de ophef te groot voor.

undefined