Ex-moslima op zoek naar vrijheid

Onder de dekens lag ze uren te bellen, waarbij ze om de paar minuten bovenkwam om lucht te happen. Laila (22) wist meer dan een jaar lang een liefde geheim te houden voor haar strenggelovige vader en broers. Met glimmende ogen vertelt ze erover. "Het was zo eng."

De laatste jaren had haar vader, een traditionele moslim van wie ze toch al weinig mocht, de regels aangescherpt. Bijvoorbeeld door haar bankpas af te pakken. Door wijzend naar het gereedschap van een verbouwing te zeggen: 'Als dit klaar is, ga ik jou eens effe hard aanpakken'. Door haar te zeggen dat ze 'terug' moest naar Marokko. Vooral dat laatste kwam hard aan, Laila is in Nederland geboren. "Ik wist dat hij daartoe in staat was", vertelt ze. "Toen ik nog klein was, heeft hij mijn moeder ook eens geprobeerd te ontvoeren."

Dit najaar werd het Laila te veel. "Ik wilde gewoon vrijheid."

Weglopen
Ze had de dag ervoor drie opbergdozen bij Xenos gehaald, maar de ochtend dat Laila zou weglopen van huis, stond ze toch op met twijfels. "Ik zou het moeilijk krijgen, wist ik, en eenzaam zijn. Maar thuis zou het nog lastiger worden."

Met kloppend hart pakte ze haar spullen in. "Ik heb nog even naar mijn lege kamer staan kijken. Om te zien hoe ze die - normaal stampvol - zouden aantreffen. Ik wilde dat ze niks meer van mij zagen, dat ik helemaal weg was."

Jaren geleden was haar moeder al ontsnapt aan de tirannie van haar vader. Voor Laila betekende dat dat zij, als enig meisje thuis, het huishouden moest overnemen. Tegenstribbelen had geen zin. "Wil je een Marokkaanse soep koken, dan doe je daar zo anderhalf uur over. Dat ging helemaal niet met mijn huiswerk, maar dat kon mijn vader niet schelen."

Op school was Laila brutaal, en omdat ze soms plotseling in huilen uitbarstte, moest haar vader op gesprek komen. "De leraren vroegen hem welke verbeterpunten hij voor mij zag. Hij zei: 'Ze moet voortaan om drie uur gelijk naar huis komen, en gewoon binnen blijven'." Achteraf kan Laila erom lachen. Ze rolt met haar ogen. "Hij denkt dat dat normaal is! Mijn moeder moest ook altijd binnen blijven van hem. 'Ja, wat moet je buiten doen dan?' - zo denkt hij. Maar mijn leraren lieten me merken dat mijn wil er ook toe doet."

Leven opbouwen
In een blijf-van-mijn-lijfhuis krijgt Laila hulp om haar leven op te bouwen. Aan haar vader of broers heeft ze nooit laten merken dat ze eigenlijk niet geloofde. Voor minder kwam ze al in de problemen. "Als ik niet uit mezelf koekjes kwam brengen voor visite, bijvoorbeeld. 'Schaam je!', zei mijn vader dan."

Al was haar vader niet gewelddadig, met dreigementen hield hij Laila klein. "Ik kon niets zeggen. Ik kan zijn gedachten niet veranderen. Zou ik hebben gezegd wat ik echt dacht, zou ik één keer voor mezelf zijn opgekomen, dan zouden al zijn vermoedens over mij zijn waargemaakt: 'Ha, zie je wel, ze is verkaasd, ze heeft een boze geest."

Haar vader werd almaar geloviger, én bijgeloviger. Op een gegeven moment hoefde Laila plotseling niet meer te koken, omdat hij bang was dat ze aan voodoo zou doen. 'Straks doet ze iets in ons eten', waarschuwde hij haar broertjes. "Zij kregen ook te horen dat ze te weinig deden om mij op het goede pad te houden. 'Als je broers hersens hadden', zei hij, 'hadden ze je gewoon doodgemaakt'." Haar broers zijn niet zo met het geloof bezig. Eentje meer dan de anderen. "Ik was net een hoer volgens hem, omdat ik nagellak en skinny jeans droeg."

Zowel met het bijgeloof als met het geloof had Laila niets. "Ik kon niet geloven dat er iets is. Waarom zou je moeten tonen dat je een goed hart hebt door te knielen of jezelf uit te hongeren met ramadan? Wat bewijs je daarmee? Ik denk dat de goedheid van een mens niet afhangt van godsdienst, maar van zijn gedrag tegenover andere mensen. Toen ik ouder werd en meer over psychologie leerde, vroeg ik me af of de profeet Mohammed, die de stem van de engel Gabriël dacht te horen, misschien psychisch gestoord was."

Ontmaagding
Op een avond dat haar vader Laila achter een kassa bij de Burger King waande, had ze voor het eerst seks. "Ik voelde me niet zondig. Nee. Ik was alleen bang dat mijn vriend z'n waffel niet zou houden, en mijn vader en broers erachter zouden komen." Met vriendinnen ging het een keer over ontmaagding. "Toen voelde ik me echt niet op m'n gemak. Ik durfde niets te zeggen: wat nou als ik mezelf versprak?"

Haar vriend vond het tijd om hulp te zoeken. "Mijn vader sloeg me niet. Maar als hij van mijn relatie zou hebben geweten? Ik weet niet of hij in staat zou zijn geweest om me te vermoorden. Maar hij kan erg zijn, en steeds erger worden."

Met haar schoolvriendinnen kon Laila ook niet over haar problemen praten. "Ik zei nooit iets over thuis - hun ouders waren allemaal bekenden van mijn familie." Laatst belde een van die vriendinnen, nadat ze hoorde dat Laila weggelopen was. "Ik vertelde dat ik naar de psycholoog ging en boos was op mijn vader. Weet je wat ze zei? 'Misschien heb je een boze geest'." Laila briest. "Ik dacht: What the fuck! Hoe komt ze aan het lef om zoiets tegen me te zeggen? Maar ik liet haar uitpraten om te horen wat ze nog meer zou zeggen. 'Ik bedoel het niet verkeerd hoor', zei ze, 'maar ga eens naar de imam, daar hoef je maar één keer heen, en dan ben je overal vanaf'."

Vader en broers weten inmiddels dat ze wegliep, omdat ze vrijheid wilde. Maar van haar ongeloof kunnen ze beter niets weten, denkt Laila. Om die reden acht ze het niet veilig om met haar echte naam in de krant te staan. "Ik kan niet inschatten wat ze zullen doen. Misschien komen ze me dan opzoeken, en me stoten uitdelen. Je weet het nooit. Er kan zo een draad los schieten."

Moslims vertelt ze liever niet over haar ongeloof. "Laatst probeerde ik het uit te leggen aan een Marokkaanse vrouw. Ze kreeg helemaal kippenvel, zei ze, ze had er nog nooit van gehoord dat je afvallige kan zijn. 'Je bent toch als moslim geboren?'" Dit schooljaar begint Laila aan een nieuwe opleiding - ze wil iets in de hulpverlening gaan doen. "Om meisjes zoals ik te helpen."

Er zit ook een moslima bij haar in de klas. "Daar hou ik me verre van. Ik weet gewoon dat ze me zal veroordelen, dus ik voel me totaal niet op m'n gemak."

Dat haar vader nu niet naar haar zoekt, heeft een reden, weet ze. "Ik vertelde je al dat hij sterk in boze geesten gelooft. Nu ik zoiets ergs heb gedaan als weglopen, weet hij zeker dat ik een heks ben." Een triomfantelijke blik. "En daarom is hij nu ook bang voor mij."

De naam Laila is om veiligheidsredenen gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.

De documentaire Onder ongelovigen gaat vanavond in première in het Amsterdamse debatcentrum De Balie en is woensdagavond te zien op NPO 2.