Europees mensenrechtenhof ergert Rusland met afwijzing anti-homowet

Anti-homodemonstranten proberen een regenboogvlag af te pakken tijdens een niet geautoriseerde betoging van homorechtenactivisten in Moskou in 2013. Beeld REUTERS
Anti-homodemonstranten proberen een regenboogvlag af te pakken tijdens een niet geautoriseerde betoging van homorechtenactivisten in Moskou in 2013.Beeld REUTERS

De Russische wet die 'propaganda' voor homoseksualiteit verbiedt, is discriminerend en in strijd met de vrijheid van meningsuiting. Dat oordeel heeft het Europees Hof voor de Rechten van Mens vandaag geveld. Rusland gaat in beroep tegen de uitspraak.

Gert Jan Rohmensen

De zaak bij het Europese mensenrechtenhof (EHRM) was aangespannen door drie Russische homoactivisten. Zij kregen in Rusland boetes opgelegd nadat ze de straat op waren gegaan om te protesteren tegen de homowet.

Op vlaggen hadden zij geschreven dat homoseksualiteit normaal is, en daarmee demonstreerden ze onder meer bij een school en bibliotheek voor kinderen. Tijdens een beroepszaak lieten Russische rechters de boetes in stand, waarop de drie naar het hof in Straatsburg stapten.

Het promoten van 'niet-traditionele seksuele relaties' bij mensen onder de achttien jaar is sinds 2013 strafbaar in de hele Russische federatie. Op overtreding staan boetes, maar de anti-homowet wordt door de autoriteiten ook gebruikt om Gay Pride-marsen te verbieden en homoactivisten te arresteren.

Tegen de wet, die destijds vrijwel unaniem door het Russische parlement is aangenomen, is fel geprotesteerd door de LGBT-gemeenschap in Rusland. Homoseksualiteit zelf is sinds 1993 niet meer strafbaar in Rusland, maar geweld tegen homo’s en homofobie in het algemeen komt in landen van de voormalige Sovjet-Unie veel voor.

Discriminerend

Het EHRM oordeelt nu dat de Russische wet weliswaar is bedoeld om minderjarigen te beschermen, maar in strijd is met het verbod op discriminatie en de vrijheid van meningsuiting, zoals die zijn vastgelegd in het Europese mensenrechtenverdrag.

Bovendien worden de vooroordelen tegen homo's erdoor versterkt en dient de wet “geen legitiem publiek belang'', aldus het hof. Ten slotte wordt het verbod, mede door vage juridische bewoordingen, ook nog eens willekeurig toegepast. Het grondwettelijk hof van Rusland had het verbod eerder gerechtvaardigd omdat het de publieke moraal zou beschermen.

Zes van de zeven rechters van het Europese mensenrechtenhof onderschreven het arrest, onder wie Jolien Schukking uit Nederland. De Russische rechter Dmitri Dedov had een afwijkende mening en onderschreef het oordeel niet.

Een onbekende anti-homodemonstrant slaat LGBT-activist Nikolai Aleksejev tijdens een homorechtendemonstratie in mei 2013 in Moskou, die door de autoriteiten verboden was. Beeld AFP
Een onbekende anti-homodemonstrant slaat LGBT-activist Nikolai Aleksejev tijdens een homorechtendemonstratie in mei 2013 in Moskou, die door de autoriteiten verboden was.Beeld AFP

De drie klagers hadden onder meer aangevoerd dat ze hun seksuele geaardheid moeten verbergen als er een minderjarige in de buurt is. Rusland moet de drie activisten 8000, 15.000 en 20.000 euro schadevergoeding betalen.

'Historische overwinning'

Een van hen, Nikolai Aleksejev, was blij met de uitspraak. In een verklaring sprak hij van een “historische overwinning” die hij wil gebruiken om de Russische autoriteiten ervan te overtuigen de wet te schrappen. “De manier waarop deze wet wordt toegepast laat zien dat die niet bedoeld is om minderjarigen te beschermen, maar om LGBT-ers, een grote sociale groep, uit het publieke domein te verwijderen. En hen het recht te ontnemen om zich uit te spreken en voor hun rechten te vechten”, aldus Aleksejev.

Het Russische ministerie van justitie reageerde geërgerd en liet weten het niet eens te zijn met de uitspraak. Volgens Justitie is de wet uitsluitend bedoeld om de moraal en de gezondheid van kinderen te beschermen. Het Russische ministerie kondigde aan binnen drie maanden in beroep te zullen gaan.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden