onderzoek
Europeanen nemen globaliseringsangst mee het stemhokje in
De angst voor een wereldwijde economische, politieke en vooral culturele integratie splijt Europa doormidden. Dat blijkt uit onderzoek van de Duitse Bertelsmann Stichting onder 15.000 respondenten uit negen verschillende Europese landen. 45 procent van de ondervraagden beschouwt globalisering als een gevaar voor de samenleving, en die angstcultuur wijzigt het Europese politieke landschap.
Donald Trump, Geert Wilders, Marine Le Pen, Nigel Farage, Jörg Meuthen en Tom Van Grieken. Ze hebben allen iets met elkaar gemeen: het zijn rechts-nationalistische partijleiders die profiteren van de hedendaagse angst en onvrede in de samenleving. Globalisering zal volgens hen voor een verlies van de nationale identiteit zorgen, zal de grenzen verzwakken en de economie in een neerwaartse spiraal drukken.
Een grote doelgroep blijkt hier uiterst vatbaar voor, waardoor populistische partijen in toenemende mate een bredere ondersteuning krijgen, terwijl de gevestigde partijen terrein verliezen. Het is inmiddels een bekend fenomeen, dat Donald Trump op 8 november het Amerikaanse presidentschap bezorgde en Europese rechts-nationalistische partijleiders zoals Geert Wilders in de peilingen doet stijgen.
Nederland gemiddeld angstig
Tussen Europese landen zijn er belangrijke verschillen op het gebied van globaliseringsangst. In Oostenrijk en Frankrijk beschouwt een meerderheid van de respondenten globalisering als een bedreiging (55 en 54 procent), terwijl in Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk het aandeel mensen dat globalisering als bedreiging beschouwd lager ligt (39, 39 en 36 procent). Nederland, Duitsland en Hongarije zitten daar tussenin (40, 45 en 47 procent).
Uit het onderzoek blijkt dat hoe lager het opleidingsniveau en hoe hoger de leeftijd van de ondervraagden, des te groter de kans is dat die mensen globalisering als gevaar zien. De grote meerderheid van die groep sympathiseert zich met rechts-nationalistische en populistische partijen. Van het Italiaanse Forza Italia en het Duitse AFD tot het Britse UKIP: minstens de helft van de partijaanhangers is bang voor de gevolgen van globalisering.
Inkomen, onderwijsniveau en leeftijd van mensen zijn wat dat betreft cruciaal om de onvrede en angst in de samenleving te begrijpen. Bij respondenten die zichzelf aan de middenklasse toewijzen, zijn de optimisten bijvoorbeeld overal in de EU in de meerderheid, terwijl in de arbeidersklasse het aantal pessimisten en optimisten vrijwel gelijk is. Hoogopgeleiden zien globalisering steeds vaker als positief dan laagopgeleiden.
Mondiale uitdagingen
De stichting vroeg de respondenten wat volgens hen de grootste uitdagingen zijn die hen in de nabije toekomst staan te wachten. Kortom, wat veroorzaakt de angst? Verrassend genoeg bleken de verschillen op het terrein van economische crisis, armoede, terrorisme, oorlog en criminaliteit - tussen degenen die de angst voor globalisering hebben en degenen die niet bang zijn - miniem.
Migratie is daarentegen omstreden. Zo vindt 53 procent van degenen die de globalisering vrezen migratie een grote mondiale uitdaging. 55 procent heeft in hun dagelijks leven geen contact met buitenlanders en 54 procent zegt zich door de vele immigranten buitenlander in eigen land voelen. En dat zijn precies de factoren waar rechts-nationalistische partijen graag op inspelen.
Via deze link kunt u het rapport van de Bertelsmann Stichting lezen: 'Globalisierungsangst oder Wertekonflikt?'
