Europa voert de druk op luchtvaartmaatschappijen op

Als het aan de milieucommissie van het Europees Parlement ligt, gaan luchtvaartmaatschappijen vanaf 2021 meer betalen voor hun CO2-uitstoot. Vliegtickets worden daardoor waarschijnlijk duurder. Het Europees Parlement stemt na de zomer over het voorstel.

Europarlementariër van GroenLinks en lid van de milieucommissie Bas Eickhout, noemt het voorstel een goede eerste stap richting verduurzaming van de luchtvaart. Die luchtvaart krijgt volgens Eickhout op dit moment te veel oneerlijke douceurtjes. Bestaande regels zijn niet streng genoeg.

Sinds 2012 moeten Europese luchtvaartmaatschappijen het recht kopen om CO2 uit te stoten voor vluchten binnen Europa. Dit zogeheten Emission Trading Scheme (ETS) moet ervoor zorgen dat luchtvaartmaatschappijen investeren in duurzame vliegtuigen en brandstof. Want wie minder uitstoot, mag meer vliegen. Luchtvaartmaatschappijen van buiten de EU zijn tot dusver vrijgesteld.

Niet ver genoeg

De Europese Commissie kwam eerder dit jaar met een wetsvoorstel voor strengere ETS-regels voor de luchtvaart. Dat voorstel ging de milieucommissie niet ver genoeg. Er moet meer betaald worden voor de emissierechten, stelt zij nu.

Op dit moment wordt het gros van de emissierechten gratis verdeeld onder Europese luchtvaartmaatschappijen. Slechts 15 procent wordt geveild. Als het aan de milieucommissie ligt, wordt vanaf 2021 nog slechts de helft van de rechten gratis verdeeld. De rest moet onder de hamer.

Maar de milieucommissie wil meer. De luchtvaart moet na 2020 onder een emissieplafond komen. Dat plafond moet beetje bij beetje naar beneden zakken, jaarlijks met 2,2 procent. Daardoor moet de uitstoot daadwerkelijk afnemen. Nu is het zo dat de hoeveelheid emissierechten jaarlijks hetzelfde blijft.

Het voorstel geldt in principe alleen voor vluchten binnen Europa. Maar ook op intercontinentale vluchten van en naar Europa kunnen de nieuwe regels in de toekomst toegepast worden.

Als de mondiale luchtvaart in 2021 de eigen plannen voor CO2-compensatie niet voldoende heeft gerealiseerd, moet Europa ingrijpen, stelt de milieucommissie voor. Die internationale plannen zijn er overigens wel.

Compensatieregels

In oktober vorig jaar kwam de burgerluchtvaartorganisatie van de Verenigde Naties, de ICAO, met het voornemen extra uitstoot van CO2 te gaan compenseren. Als de CO2-uitstoot vanaf 2021 verder toeneemt, gaan 65 landen die toename vereffenen door bijvoorbeeld bos aan te planten. Onder meer China en de VS beloofden zich aan het voornemen te houden, dat vanaf 2027 verplicht is voor alle lidstaten van de VN.

Toch is Eickhout er niet gerust op. “De grote vraag is hoe die compensatieregels er precies uit gaan zien. Dat weten we nog niet”, zegt hij. De nieuwe Europese regels fungeren als stok achter de deur. “Als de plannen van ICAO eind 2020 niet concreet zijn, gaan de Europese regels ook gelden voor vluchten van Europa naar andere continenten en andersom.”

Volgens Eickhout is het tijd dat de luchtvaart substantieel bij gaat dragen aan het reduceren van CO2-uitstoot. “De sector wordt nog steeds veel te veel uitgezonderd op allerlei fronten”, aldus de Europarlementariër. Zo betalen maatschappijen geen accijns voor hun kerosine en zit op vliegtickets geen btw. Vliegen is daardoor relatief goedkoop. Voor een volle tank benzine moet immers wel btw en accijns betaald worden.

Dit, terwijl de luchtvaart wereldwijd als grote vervuiler geldt. De sector neemt op dit moment tussen de 2 en 3 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot voor zijn rekening. De verwachting is bovendien dat het aantal vluchten de komende twintig jaar verdubbelt.

Het Europees Parlement stemt na de zomer over de nieuwe emissieplannen. Het is de verwachting dat het parlement het voorstel van de milieucommissie volgt. Daarna gaat het Europarlement onderhandelen met ministers van de Europese lidstaten om tot een definitief besluit te komen.