EU en Turkije sluiten migratiepact
De Europese Unie en Turkije hebben een akkoord bereikt over vermindering van de asielstroom richting Europa. Europese regeringsleiders en presidenten spraken gisteren in Brussel met de Turkse premier Ahmet Davutoglu. De hoofdlijnen van de deal waren al uitonderhandeld door eurocommissaris Frans Timmermans, maar Turkije heeft op het laatste moment nog concessies afgedwongen.
Turkije maakt bijvoorbeeld kans op meer geld voor de opvang van de Syrische vluchtelingen in het land. Het ontwerpakkoord waarmee Timmermans twee weken geleden terugkwam uit Ankara, sprak over drie miljard euro voor 2016 en 2017. De Oostenrijke kanselier Werner Faymann vertelde gisteren dat Ankara de eis op het laatste moment verhoogd had naar drie miljard euro per jaar. Faymann was ook wel bereid water bij de wijn doen om een akkoord te bereiken. Zijn Belgische collega Charles Michel waarschuwde juist voor het afgeven van een 'blanco cheque'. Als compromis stort de EU nu drie miljard in een fonds voor vluchtelingen. Als de kas leeg is komt er geld bij.
Waarschijnlijk proefden de Turkse onderhandelaars dat Europa in de migratiecrisis geen tijd te verliezen heeft, en een deal niet op details kan laten stuklopen. President Tayyip Erdogan liet doorschemeren dat zijn prestige niet op het spel staat, en dat hij desnoods met uitstel in de onderhandelingen kan leven. Waar de Europese landen hun hoogste vertegenwoordigers stuurden, liet Erdogan zondag zijn premier Ahmet Davutoglu opdraven.
Rutte: een goede deal
Volgens premier Mark Rutte heeft Europa nog steeds een goede deal gesloten. De drie miljard euro wordt niet rechtstreeks overgemaakt aan Turkije, maar zit in een door de Europese Commissie beheerd fonds. De Commissie gaat samen met Ankara concrete projecten opzetten die Syrische vluchtelingen toekomstperspectief in Turkije geven. Volgens Rutte zal het nog lastig worden om de eerste drie miljard euro binnen twee jaar te besteden. Hij acht het niet waarschijnlijk dat de kas tussentijds aangevuld moet worden.
Een tweede winstpunt voor Ankara is dat er tweemaal per jaar een topontmoeting tussen Europese en Turkse leiders komt. Turkije wilde graag dat het akkoord met de EU niet alleen een transactie is van geld voor vermindering van de migratiestroom. De deal moet de regering van de autoritaire president Erdogan ook legitimeren als respectabele gesprekspartner. Premier Davutoglu noemde de top van gisteren dan ook een historische dag die een gezamenlijke toekomst symboliseert.
Grenzen beter bewaken
Verder bevestigden de EU en Turkije de afspraken die Timmermans al eerder had gemaakt. Turkije gaat zijn grenzen beter bewaken en mensen terugnemen die door het land naar Europa zijn gereisd maar geen recht op asiel hebben. In Turkije verblijvende Syrische vluchtelingen krijgen met Europees geld meer toekomstperspectief. In ruil mogen Turkse onderdanen visumvrij reizen naar Europa, en worden de vastgelopen onderhandelingen voor Turks EU-lidmaatschap met 'hernieuwde energie' opgepakt.
Voor Europa is het vooral belangrijk dat het gisteren bereikte akkoord concrete afspraken en deadlines bevat. In de Europese Unie zelf komen plannen voor de registratie van vluchtelingen in Griekenland maar niet van de grond. Met Turkije is gisteren afgesproken dat het land uiterlijk in juni 2016 mensen zonder recht op asiel terugneemt. In oktober 2016 zullen Turkse onderdanen dan zonder visum naar Europa kunnen reizen.
De 5 punten uit het akkoord:
-De EU trekt drie miljard euro uit om de leefomstandigheden van Syrische vluchtelingen in Turkije te verbeteren. Als het geld op is, stort Europa bij.
-Vanaf juni 2016 kan de EU mensen die zonder recht op asiel via Turkije Europa binnenkomen terugsturen naar Turkije.
-Vanaf oktober 2016 kunnen Turken visumvrij reizen naar EU-lidstaten.
-De onderhandelingen over Turkse EU-toetreding krijgen een herstart, te beginnen met het aanpassen van Turks monetair beleid aan Europese standaarden.
-Turkije en Europa organiseren twee keer per jaar een top om de onderlinge betrekkingen te verbeteren.
