Er komen nog veel meer Baltimores
De Amerikaanse president Barack Obama heeft vandaag gezegd dat er 'geen excuus' is voor de rellen in de stad Baltimore. Die braken uit na de begrafenis van een zwarte man die onder onduidelijke omstandigheden dodelijk gewond raakte nadat hij door de politie was gearresteerd. Volgens Obama moeten de politie, de gemeenschappen en het hele land eens goed bij zichzelf te rade gaan. Er zijn 'al decennia' veel problemen tussen de politie en zwarte burgers, aldus de Amerikaanse president.
Een dikke lip. Een enorme schaafwond op het voorhoofd. Een paar dichtgeslagen linkerogen. Ze waren niet op hun beste dag gefotografeerd, de zes inwoners van Baltimore die de krant The Sun in september vorig jaar aan de lezers liet zien.
Alle zes waren ze mishandeld door de politie van hun stad. Alle zes dienden ze een klacht in en kregen ze een schadevergoeding. Er kwamen geen rellen over. Ook niet over de 5,7 miljoen dollar (5,2 miljoen euro) die Baltimore in drie jaar aan gemolesteerde burgers moest uitbetalen. Daarvoor was een gebroken nek nodig.
De begrafenis van Freddie Gray, een 25-jarige zwarte inwoner van Baltimore die vorige week zondag overleed, een week nadat hij na zijn arrestatie in coma raakte, liep maandagavond uit op rellen die de ergste waren sinds die na de moord op Martin Luther King in 1968. Er werd geplunderd, auto's en een drogisterij werden in brand gestoken. Twintig politiemensen raakten gewond, van één was de toestand gisteravond kritiek.
De gouverneur van de staat Maryland stuurde 2000 militairen van de Nationale Garde naar Baltimore, en de politie van Maryland dirigeerde 5000 agenten naar de stad. En president Obama zei vandaag dat het geweld alleen maar afleidt van de terechte vragen die er zijn over de behandeling van zwarten door de politie. "Dat komt nu elke week wel ergens naar boven", zei hij.
Maar Baltimore is niet zomaar ergens. Het is Ferguson niet, waar vorig jaar de Nationale Garde van Missouri moest ingrijpen na de dood van Michael Brown -van wie in eerste instantie werd gezegd dat hij werd doodgeschoten met zijn handen in de lucht. Ferguson is een stad van 20.000 inwoners, waarvan ruim een kwart blank, met een blank bestuur en 50 van de 53 agenten blank. Dat, luidde vorig jaar de conclusie, is een recept voor problemen.
Maar bij grote steden, zo zocht de Washington Post uit, is het doorgaans beter gesteld is met de 'diversiteit' van de politie. Ze moeten oppassen in steden als San Jose in Californië (bevolking 30 procent, politie 60 procent blank) en Charlotte, North Carolina (bevolking 47 procent blank, politie 77 procent). Baltimore heeft meer dan 600.000 inwoners en net als in Ferguson is daarvan een kwart blank. Van de 2800 politiemensen die er werken, onder een zwarte burgemeester en commissaris, is bijna de helft zwart.
Het betekent duidelijk niet dat burgers, en dan vooral zwarte burgers in arme wijken waar de agenten alleen in het kader van hun werk komen, de politie, van welke kleur ook, kunnen vertrouwen, zo liet het onderzoek in de Baltimore Sun zien. Zelfs de verwonding van Freddie Gray was niet ongewoon. Mogelijk liep hij zijn gebroken nek op tijdens de arrestatie, maar het lijkt zeker dat hij ook, geboeid en zonder veiligheidsgordel achterin de arrestantenbus, onderworpen werd aan een officieel verboden 'botsautorit'.
Net als Ferguson krijgt ook Baltimore nu de volle aandacht van het ministerie van Justitie. Maar dat ministerie kan de politiekorpsen en sheriffs van het land niet allemaal tegelijk in de gaten houden. En juist op het gebied van openbare orde heeft in de VS het lokale bestuur de oudste rechten, en krijgen politiemensen doorgaans het voordeel van de twijfel. In duizenden gemeenten in de VS wordt ook vandaag op een dichtgeslagen oog meer of minder niet gekeken.
