'Er is maar zo sporadisch aandacht voor de oorlog in Jemen'

"Ik was al tijden bezig met een manuscript over de geschiedenis van Jemen en wat daar nog van te zien is. Maar toen begonnen de Saudiërs in maart vorig jaar met luchtaanvallen om te voorkomen dat mensen die hun niet welgevallig zijn, hier aan de macht zouden komen. Ik kon niet meer op reis naar de historische plaatsen die ik wilde beschrijven. Bovendien gingen ze die eeuwenoude monumenten ook bombarderen, dus zou mijn boek al een update nodig hebben voor het werd uitgegeven.

Mijn uitgever stelde voor te schrijven over de geschiedenis waar ik zelf deel van uitmaak. Dat leek me een goed idee. Ik kon wat doen, in plaats van het volgende bombardement afwachten, en het bood me de mogelijkheid te vertellen wat er in Jemen gebeurt; in Nederland is er maar heel sporadisch aandacht voor de oorlog hier.

Ik woon al twintig jaar in Jemen. Ik ben hier terechtgekomen door mijn Jemenitische echtgenoot; we zijn inmiddels gescheiden maar ik ben hier gebleven, samen met mijn twee tienerdochters. Als je ergens zolang woont, bouw je daar een leven op, het wordt je thuis, oorlog of niet. Ik voel me hier geen buitenlander. Eerlijk gezegd is het zelfs niet bij me opgekomen om te vertrekken. En nu kan het bijna niet meer. Het vliegveld bij Sanaa, waar ik woon, wordt vrijwel continu gebombardeerd.

De oorlog is natuurlijk niet zomaar ineens begonnen. Ik probeer in het kort uit te leggen, wat er allemaal aan vooraf is gegaan. Het gaat over de relatie tussen Saudi-Arabië en Jemen, het is nooit koek en ei geweest tussen die twee.

In mijn boek beschrijf ik wat een oorlog betekent voor gewone mensen; burgers zijn altijd het slachtoffer. De mannen gaan eropuit voor benzine, gas en water. De vrouwen zitten veel thuis. Af en toe is het voor mij, zonder man, wel lastig, bijvoorbeeld als ik moet tanken. Er rijden hier sowieso heel weinig vrouwen auto. In normale tijden kijken ze me bij een tankstation al raar aan, maar nu moet ik vaak heel lang wachten en dat maakt het nog ongemakkelijker. Een vrouw hoort zich niet al te veel en te lang in de publieke sfeer te begeven.

Omdat er geen stroom meer was, heb ik dit boek met de pen geschreven. En daarna beetje bij beetje op een computer getikt, op plaatsen waar toevallig een generator stond. Dat was niet makkelijk. Tijdens de ramadan hadden we constant luchtaanvallen. Dan was ik net in mijn werk verdiept en moest ik weer opspringen om te kijken wat er gaande was.

Mijn dochters gaan sinds kort weer naar school. Die is lang dicht geweest. Maar ook nu komt er van studie niet veel. Je zit daar, er slaat ergens een bom in en dan springen al die kinderen natuurlijk meteen op. Niet echt een omgeving om les te geven of te krijgen.

Toch gaat in een oorlog het even ook gewoon door. Het went. Je loopt door een straat, je hoort luchtafweergeschut. Hier en daar slaat wat in, je denkt 'oké' en je gaat weer verder met waar je mee bezig was. Dat blijft me verbazen.

Maar het is natuurlijk absurd dat het zomaar door kan gaan. In mijn boek komen de Verenigde Naties er niet goed af. Iedereen zegt: het is schandalig wat er gebeurt. Met zoveel gedode burgers. Huizen en markten gebombardeerd. Het grootste deel van de bevolking afhankelijk van humanitaire hulp. Maar niemand doet iets. Terwijl het toch de taak van de VN is om hier in te grijpen."

Sarah Rijziger: Bommen op Jemen. Een ooggetuigenverslag van een weinig begrepen oorlog Amsterdam University Press; 204 blz. euro 19,95

undefined