Er is economische groei, waar blijven die loonsverhogingen?

Gunstige ontwikkelingen zijn er genoeg. De economie groeit flink: 2,4 procent dit jaar en 2 procent in 2018, zo becijfert het Centraal Planbureau in zijn laatste raming. Consumenten hebben vertrouwen in de economie, ze hebben wat meer te besteden dan in voorgaande jaren en ze geven ook meer uit. Bedrijven voeren hun investeringen verder op, vooral dit jaar, en de export zal nieuwe records breken. De prijzen stijgen maar een beetje, de inflatie blijft beperkt en een fiks hogere olieprijs zit er ook al niet in.

Voeg daarbij dat de tekorten van de overheid zullen afnemen – als het toekomstige kabinet tenminste niet fors meer gaat uitgeven – en dat de werkloosheid verder daalt en het beeld van een florerend Nederland doemt op. Alleen die lonen. Die stijgen maar een beetje: 1,7 procent dit jaar en 2 procent volgend jaar, zo verwacht het CPB. Dat is krap meer dan de inflatie.

Hoe kan dat?

Lage werkloosheid en toch geen loongolven, hoe kan dat? De Nederlandsche Bank kwam vorige week met een verklaring. De werkloosheid is minder laag dan die lijkt. Veel mensen hebben de zoektocht naar een baan opgegeven, zijn niet direct beschikbaar voor een baan (zoals studenten in hun laatste studiefase) of werken minder uren dan ze eigenlijk zouden willen. Volgens De Nederlandsche Bank is het aantal mensen dat (meer) wil werken 3,5 keer zo groot als het officiële werkloosheidscijfer doet vermoeden.

En dat zou heel goed kunnen. Volgens de gangbare definitie is iemand immers pas werkloos als die minder dan een uur in de week werkt. Overigens schat het CPB dat in 2018 4,7 procent van de beroepsbevolking officieel werkloos zal zijn. Dat zijn 425.000 mensen. In 2014 waren dat er nog 660.000.

Ook het CPB denkt dat het uitblijven van flinke loonsverhogingen samenvalt met de beschikbaarheid van veel (flexibele) arbeidskrachten die meer willen werken dan ze nu doen. De cao’s die tot nu toe zijn afgesloten voorzien in een loonsverhoging van gemiddeld 1,4 procent in 2017 en 2018. Het Planbureau vermoedt dat de cao’s die nog moeten worden afgesloten iets ruimer zullen uitvallen. In sommige bedrijfstakken zullen de bonussen en extraatjes hoger zijn dan voorheen.

Echte krapte

Dat de loonstijgingen beperkt blijven, komt ook doordat van echte krapte op de arbeidsmarkt nog geen sprake is, oordeelt het CPB. In die zin is het Nederland-van-nu nog niet hetzelfde als het Nederland-van-voor-de-crisis-in-2008, toen die krapte er wel was. De sector informatie- en communicatietechnologie (ict) is een van de uitzonderingen. Daar is sprake van ‘grote schaarste’ aan personeel.

Of dat zo blijft, is twijfelachtig, want uit een vandaag verschenen onderzoek van DPA (salarisadministratie), Berenschot (organisatie en advies) en Performa (uitgeverij) blijkt dat ruim de helft van de werkgevers ‘knelpunten ervaart’ bij de werving en selectie van nieuwe medewerkers. Volgend jaar zal dat percentage nog hoger zijn, blijkt uit het onderzoek dat is gedaan onder ruim duizend mensen zijn die belast met personeelszaken.

Er is niet alleen veel vraag naar (en weinig aanbod van) ict’ers maar ook naar monteurs, technici en bouwvakkers. De groothandel, de detailhandel en de zorg hebben ook vaak moeite om (geschikt) personeel te vinden. Volgend jaar voegt het onderwijs zich in dat rijtje, en de adviesbranche en de zakelijke dienstverlening eveneens. Personeel is vooral schaars in het noorden van Noord-Holland. Daar is haast geen ondernemer die geen moeite heeft om personeel te vinden. Ook in het midden en zuiden van Gelderland en in Midden- en Oost-Brabant is dat lastig te vinden.

Lees ook: De economie blijft groeien, tijd voor hogere lonen, vindt De Nederlandsche Bank.