En toen ineens was het uit met de pret op de beurzen
Niet voor alle beleggers was 2018 een feestelijk jaar. De koersen daalden na jaren van winsten, en niet zo’n beetje ook. Stevent de wereld af op een nieuwe economische crisis?
Na bijna zeven jaar lijkt het grote beursfeest voorbij. Vanaf het najaar van 2011 tot afgelopen zomer was het crescendo op de westerse aandelenbeurzen. De AEX-index, graadmeter voor de gang van zaken op de Amsterdamse beurs, steeg in die periode met ruim 100 procent.
Maar nu is het uit met de pret. Het sentiment draaide - en niet zo’n beetje ook. Sinds eind juli daalde de AEX-index met 16 procent. In Engeland, Duitsland, de VS en Frankrijk was het weinig anders. De AEX sloot vrijdag op 484,17 punten, hetzelfde niveau als twee jaar geleden. In vijf maanden verdampte de koerswinst die in de anderhalf jaar daarvoor was behaald.
Waarom is het sentiment gekeerd? Verklaringen en verklarinkjes genoeg. De handelsoorlog tussen China en de VS (en in mindere mate die tussen de VS en de EU) en de onzekerheid over het vervolg daarop speelt een rol. Er zijn zorgen over de financiële stabiliteit van Italië, over de Turkse economie en over de schuldenberg in China.
In de VS gaat de rente omhoog en de grote belastingverlaging voor bedrijven die president Donald Trump vorig jaar invoerde, heeft zijn koersopdrijvende werking gehad. Tenslotte voorspellen onderzoeksinstellingen als het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Centraal Planbureau dat het groeitempo in westerse landen, waaronder Nederland, zal afnemen.
Zijn die koersdalingen gevaarlijk? Dalingen van 15 tot 20 procent kunnen onheil inluiden: een economische crisis. Maar een ander oordeel is ook mogelijk. Dat luidt dat de koersen deze zomer wel erg hoog waren opgelopen en dat de huidige koersen meer stroken met de werkelijke waarde van bedrijven. Tekenen dat het Westen afstevent op een crisis zijn er vooralsnog niet. Al kunnen pessimisten zeggen dat de meeste onderzoeksinstellingen de crisis van 2008 ook niet zagen aankomen.
Zware tijden
Voor welke aandelenbeleggers was 2018 leuk? Niet voor beleggers in Shell, Neerlands grootste beursfonds. Het aandeel daalde van 27,79 naar 25,50 al dempte het dividend (circa 1,64 euro per aandeel) het koersverlies. Shell zag de olieprijzen eerst stijgen en vanaf oktober sterk dalen.
Het aandeel deed het vergelijkenderwijs niet slecht. In de VS is de euforie rond de schalie-oliebedrijven voorbij - zo lucratief is die winning niet - en de toeleveranciers van grote oliebedrijven beleven zware tijden nu de Shells van deze wereld hun investeringsbudgetten niet verhogen. Koersverliezen van 50 procent waren geen uitzondering.
En misschien speelt er bij die verliezen nog wat mee: want hoe lang is het nog aantrekkelijk om te beleggen in schalie-oliebedrijven, olieplatformbouwers, platformverhuurders, bodemonderzoekers en kabelleggers als het tijdperk van de fossiele brandstoffen zijn einde nadert?
Beetje leuk
Een beetje leuk was 2018 voor aandeelhouders van Unilever en voor duurzaamheidsprofeet Paul Polman die na tien jaar de voorzittershamer overdraagt aan de Schot Alan Jope. Koerswinst zat er niet in, maar dankzij het dividend hielden Unilever-beleggers toch nog wat geld aan hun stukken over. Pikant is dat het Amerikaanse KraftHeinz, dat begin 2017 een veelbesproken bod deed op Unilever, het sindsdien op de beurs veel slechter deed dan zijn beoogde aankoop. De koers van Unilever steeg sinds dat bod begin 2017 met ruim 20 procent, die van KraftHeinz halveerde.
Leuk was 2018 voor beleggers in Ahold Delhaize. Vorig jaar kreeg de koers een knauw toen internetwarenhuis Amazon.com een kleine, luxe Amerikaanse supermarktketen kocht. Opeens was er vrees dat Amazon-topman Jeff Bezos de Amerikaanse supermarktwereld op zijn kop zou zetten.
Dat viel mee, sterker nog: die vrees sloeg nergens op. Met een koerswinst van 20,3 procent was Ahold, dat meer dan de helft van zijn omzet in de VS haalt, het hoogst scorende fonds uit de AEX-index.
Nummer twee (17,9 procent) was uitgever Wolters Kluwer, dat doorgaans alleen de publiciteit haalt als er weer commotie is over de bezoldiging van bestuursvoorzitter Nancy McKinstry. Ze beurde meer dan 100 miljoen euro in de vijftien jaar dat ze WoltersKluwer leidt.
Overigens gaat Ahold aan maaltijdbezorging doen en wordt dan een concurrent van Takeaway.com, een van de weinige kleinere fondsen die koerswinst boekte. Winst maakt de maaltijdbezorger niet, maar beleggers geloven dat er veel geld te verdienen is aan jongens en meisjes die met grote bakken op hun rug maaltijden bezorgen.
Genoeg verliezers
Verliezers? Die waren er te over. Van de 25 AEX-fondsen boekten er maar vijf koerswinst. ING, veelbesproken vanwege een boete van 775 miljoen (te weinig gedaan om witwassen en dubieuze financiële transacties te voorkomen) én vanwege de beoogde loonsverhoging voor topman Ralph Hamers (die stuitte op een berg maatschappelijke weerstand), verloor 38,9 procent. Aegon en ABN verloren bijna een kwart van hun waarde.
Bouwers Bam en VolkerWessels leden onder hun misrekening bij het ontwerp van een zeesluis bij IJmuiden. De halfgeleiderindustrie (Asmi, Besi) had last van pessimistische verwachtingen. Zelfs chipmachinefabrikant ASML, het paradepaardje van de Nederlandse tech-industrie ontkwam niet aan het kerende sentiment. Cijfers? Prima. Vooruitzichten? Uitstekend. Koersverlies 5,9 procent.
Maar laten we positief eindigen. Met een koerswinst van 45 procent blonk Ajax uit. Als de voortekenen uitkomen, doet de club deze zomer geweldige zaken op de transfermarkt - financieel gezien dan. Bij een normaal beursfonds zouden aandeelhouders dan een superdividend eisen. Bij Ajax gaan transferwinsten niet naar aandeelhouders, maar naar de aankoop van nieuwe spelers.
Lees ook:
Zijn de koersverliezen op de beurzen een voorbode van slecht nieuws?
Aandelenbeurzen wereldwijd zagen in een paar weken tijd de winst van een heel jaar verdampen. Vooral in de VS en in Azië waren de verliezen in de nacht van woensdag op donderdag fors, terwijl in Europa de koersen donderdagochtend weer licht stabiliseerden. Drie vragen over de dalende koersen.
Angst voor handelsruzie en onrust op beurzen na arrestatie Chinese topvrouw Huawei
De spanningen tussen de VS en China zijn opnieuw opgelopen na de arrestatie, in Canada, van een kopstuk van smartphonemaker Huawei, een van China’s grootste en meest vooraanstaande bedrijven.
