Emancipatie / Kabinet-Balkenende lijkt vrouw terug in de keuken te zetten

UTRECHT - Niet erg geëmancipeerd, vindt Joop Schippers het regeerakkoord. ,,Er staan veel mooie woorden in: vrouwen moeten meer participeren op de arbeidsmarkt. En er moet een levensloopregeling komen zodat werknemers werken en zorg kunnen combineren. Maar de maatregelen die het kabinet vervolgens voorstelt, spannen het paard achter de wagen.''

Hij hekelt de inkomensafhankelijke kinderkorting die de coalitie van LPF, CDA en VVD wil invoeren. ,,De vorige kabinetten hebben fors geïnvesteerd in betaalbare kinderopvang voor iedereen. Daar komt nu een fiscale tegemoetkoming voor gezinnen voor in de plaats. Op het eerste gezicht lijkt het nieuwe kabinet zo de keuzevrijheid te vergroten. Gezinnen krijgen straks immers een kinderkorting en kunnen daar zelf kinderopvang van kopen. Maar dit levert een valkuil op voor vrouwen. Zij zullen weer aan de keukentafel moeten onderhandelen over kinderopvang. Het risico bestaat dat in traditionele gezinnen wordt gezegd: we krijgen dat geld toch, laat één van de partners thuisblijven om voor de kinderen te zorgen. Bijna altijd zal dit de vrouw zijn.''

Het feit dat de kinderkorting inkomensafhankelijk is, zal vrouwen eerder weerhouden dan stimuleren aan het werk te gaan, verwacht de econoom. ,,Zodra mensen meer verdienen, raken ze een deel van de kinderkorting kwijt. Dat maakt het minder aantrekkelijk om weer te gaan werken of meer uren te draaien. In de praktijk treft dit vrouwen. Die zitten het vaakst thuis of hebben een deeltijdbaan.''

Schippers vervolgt: ,,De regering geeft een verkeerd signaal af. Ze stelt het gezinsinkomen centraal en niet de economische zelfstandigheid van beide partners. Maar die zelfstandigheid is nu juist cruciaal, zowel voor de vrouw zelf als voor de maatschappij. Als de kinderen uit huis gaan, moet de vrouw perspectief hebben op betaald werk. Ze heeft waarschijnlijk ook een opleiding genoten en wil zich ontplooien. Tegelijkertijd is het vanwege de toenemende vergrijzing broodnodig dat meer vrouwen gaan en blijven werken. Anders kunnen we de zorg voor de groeiende groep ouderen niet betalen.'' Investeert het nieuwe kabinet niet meer in de kinderopvang, dan zal de doorstroming van moeders naar de arbeidsmarkt stagneren, zegt Schippers.

Om de combinatie-stress bij werkende ouders weg te nemen, wil het kabinet een levensloopregeling invoeren. Via een eigen 'rugzakje' met spaargeld moeten werknemers beurtelings kunnen werken, zorgen en leren.

Schippers was één van de eersten die hamerden op de noodzaak om de sociale zekerheid en belastingen beter af te stemmen op de moderne levensloop van werknemers. Hij deed hiervoor vorig jaar onderzoek voor het ministerie van sociale zaken. De econoom is niet te spreken over de voorstellen van het kabinet-Balkenende. ,,Wat in het regeerakkoord staat, mag amper de naam levensloopregeling dragen'', vindt hij. ,,Het is vooral een bezuinigingsmaatregel, het spaarloon verdwijnt bijvoorbeeld. Er zou juist moeten worden geïnvesteerd. Ik mis plannen om mensen tussen hun 40ste en 65ste inzetbaar te houden op de arbeidsmarkt.'' Voor werknemers is de levensloopregeling een sigaar uit eigen doos: ,,Ze moeten een deel van hun pensioengelden inzetten, als ze in de gezinsfase bijvoorbeeld verlof willen opnemen.''

Hij betreurt het dat het kabinet geen betaald ouderschapsverlof invoert. ,,Uit onderzoek blijkt dat juist mannen vaker van verlof gebruikmaken als het wordt doorbetaald. In de ambtenaren- en zorgsector is het een uitstekend middel gebleken om mannen meer te laten zorgen. Nu blijft het een zaak die sociale partners in de cao kunnen regelen. Het hangt dus sterk af van de bedrijfstak en de werkgever bij wie je werkt.''

Ook bij invoering van de levensloopregeling leunt het kabinet te sterk op sociale partners, vindt Schippers. ,,Mensen met een goede werkgever zitten goed. Maar de maatregelen komen niet terecht bij de groep die ze het hardst nodig heeft: de mensen (lees: vrouwen) die fulltime zorgen of geen werkgever hebben. Zij hebben geen inkomen, ontberen een pensioenvoorziening en kunnen dus ook niet sparen voor hun levensloopregeling.''

Daarmee verdiept de kloof tussen de 'gevestigden' en de 'buitenstaanders' in de maatschappij. ,,Het verschil tussen hoog- en laagopgeleiden wordt steeds groter. Het kabinet, en dus ook het CDA, heeft daar geen oog voor.''