Elk mens heeft twee levens

Vakantie is ook tijd voor bezinning. Laten we beginnen bij het bestaan van degene die uw bikini of zwembroek heeft aangetrokken. U heeft twee levens. Het eerste begint bij je geboorte en het tweede wanneer doordringt dat je eens dood zult gaan. Hoe ziet dat tweede leven eruit?

Er zijn mensen die denken dat er na dit leven niets meer is. Met je laatste adem houdt het op, basta, fini. Verder staan ze er niet zo bij stil, hoewel sommigen zo gedetailleerd hun uitvaart plannen dat het lijkt alsof pa ook na zijn dood aan de knoppen wil blijven draaien.

Anderen koketteren met de dood. Ze praten en schrijven en houden er lezingen over, ze beklagen hun onherroepelijke einde maar met een vreemd soort voldoening. Het doet mij denken aan wat ziektewinst heet: een patiënt die ziek is kan daar allerlei voorrechten aan ontlenen. Een tijd terug, na een verblijf in het ziekenhuis vanwege darmkanker, was ik zo gewend geraakt aan de zorg ('Ach zuster, schud mijn kussen even op') dat het gewone leven een schok was. Schud zelf je kussen op, zegt mijn vrouw.

Zo ook kunnen mensen die zich verzetten tegen het einde (hun 'ziekte tot de dood') daar rendement uit halen. Het geeft hun leven iets speciaals, iets tragisch en heldhaftigs. Alsof de dood niet rechtvaardig zou zijn, wat je het recht geeft om verongelijkt of boos te worden. 'Rage, rage against the dying of the light', foeterde Dylan Thomas tussen twee pinten door. Maar is het soms rechtvaardig dat we leven en op het strand van de zon kunnen genieten? Hebben we dat verdiend? Nee, het is 'amazing grace' zingen gelovigen. Niet de dood is bizar, maar het leven. Door genade is ons aardse bestaan zomaar begonnen, zoals het ook zomaar zal eindigen.

We kunnen met de naderende dood daarom ook anders omgaan. Besef daarvan kan ons openen voor de eeuwigheid. Die is niet zozeer een hiernamaals met paarlen poorten, maar een nieuwe kwaliteit van leven vandaag. Een leven dat inderdaad onvergankelijk is. Dat weten we niet zoals een arts met een stethoscoop vaststelt dat je hart klopt. Beseffen dat het leven eeuwig is, lijkt meer op 'weten' dat een kerkdienst of muziekstuk je aanspreekt, of dat de zee murmelend haar lippen op je oude littekens drukt. Het besef van eeuwigheid jaagt wanhoop en tragische gevoelens weg, waarbij ze hun schaduw meenemen. Vooral bevrijdt het ons van een halfslachtige houding tegenover het bestaan. Want als we het leven steeds argwanend bekijken omdat het elk moment kan eindigen, zullen we ons er niet echt aan toevertrouwen waardoor we veel missen.

De dichter Rilke schreef: 'Wie nooit volledig en met vreugde instemt met de verschrikkingen van het leven, zal nooit de onuitsprekelijke overvloed en kracht van het bestaan ervaren. Die blijft slechts langs de rand lopen zodat op de dag van het oordeel zal blijken dat hij noch levend, noch dood is geweest'.

Elk mens heeft twee levens. In het eerste leef je in de illusie dat je er recht op hebt, alsof het nooit zal eindigen. In het tweede beseffen we dat we eens zullen sterven, wat we kunnen ontkennen of ons ertegen verzetten.

Of: je weet, liggend in het helmgras of dwalend door een stadje met mijmerende middeleeuwse gevels, dat het leven een onvergankelijke gave is. Over vakantiegevoel gesproken.

undefined