Einde centrale loting biedt kans voor laatbloeier met een 6-min
De meeste van de bijna 55.000 aankomende studenten horen vandaag of ze zijn ingeloot of uitgeloot voor de studie van hun eerste voorkeur. Het gebeurt dit jaar voor het laatst: loten voor een studie. Vanaf volgend jaar geldt een selectieprocedure. Wat betekent dat voor leerlingen die dan eindexamen doen?
Landelijke loting is niet eerlijk, besloot de Tweede Kamer. Te willekeurig en te afhankelijk van de cijfers op de eindexamens. Wat als een briljante arts in de dop door domme pech nooit geneeskunde kan studeren? Om dat te voorkomen moeten opleidingen met een studentenstop vanaf 2017 al hun studenten selecteren. Er komt een definitief einde aan de centrale loting via de Dienst Uitvoering Onderwijs.
Wat betekent dat voor leerlingen die vanaf volgend jaar eindexamen doen?
Aankomende studenten die kiezen voor een opleidingen met een studentenstop (numerus fixus) moeten voortaan niet alleen een cijferlijst overhandigen, ze mogen ook laten zien dat ze gemotiveerd zijn of geschikt voor het vak dat ze willen uitoefenen. De hoop is dat laatbloeiers die magere cijfers haalden op de middelbare school, meer kans krijgen om uit te groeien tot goede fysiotherapeuten of chemici.
Gemotiveerd en geschikt dus, hoe toetsen opleidingen dat?
Elke opleiding mag zelf bedenken hoe ze daar achter komt. De opleiding diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht kiest volgend jaar bijvoorbeeld voor toetsen, vertelt onderwijsdirecteur Jenny Buijtels. "De uitkomsten van een gesprek zijn nooit helemaal objectief, en we willen iedereen een zo eerlijk mogelijke kans geven." Andere opleidingen kiezen toch voor gesprekken, of vragen studiekiezers bijvoorbeeld een motivatiebrief op te sturen.
Heeft het nog zin om te blokken voor een goede cijferlijst?
Selecteren op cijfers is het makkelijkst en kost universiteiten en hogescholen het minste geld. Maar dat is nu juist niet de bedoeling. Opleidingen moeten minimaal twee criteria aanhouden, dus bijvoorbeeld cijfers én motivatie. Of motivatie en geschiktheid. In de praktijk blijven goede cijfers belangrijk. "We weten: hoe hoger de cijfers voor het eindexamen, hoe groter de kans dat studenten hun eerste jaar doorkomen", zegt Buijtels.
En de acht-plussers?
Wie minimaal een acht gemiddeld haalde voor zijn eindexamens zit dit jaar nog op rozen. Die groep wordt automatisch ingeloot voor een opleiding. Een 7,5 geeft vervolgens meer kans dan een 7, en wie gemiddeld een 5,5 staat, heeft de minste kans op een plek. Daar komt een einde aan. "Acht-plussers verliezen vanaf volgend jaar hun zekerheid", zegt een woordvoerder van de Dienst Uitvoering Onderwijs. Die verliezen dus hun privileges.
En wie gaat die selectie betalen?
Minister Bussemaker van onderwijs wil niet dat opleidingen geld vragen voor de selectie. Ze maakte onlangs een wetsvoorstel openbaar dat opleidingen dwingt om het gratis te doen, met uitzondering van bijvoorbeeld mondzorgkunde of fysiotherapie. Voor dergelijke studies is de belangstelling zo groot dat de selectie veel geld en mankracht kost. Deze opleidingen mogen maximaal 100 euro vragen.
Iedereen blij dus?
Nou, nee. "Selectie is beter dan loten, maar het liefst willen we dat iedereen kan beginnen aan de opleiding van zijn keuze", zegt Jarmo Berkhout van de Landelijke Studenten Vakbond. Buijtels is niet blij dat de opleiding diergeneeskunde niet meer mag loten. "Het is maar de vraag of selectie eerlijker is", zegt ze. Eind vorig jaar waarschuwde de Onderwijsinspectie voor zelfselectie: mannen en allochtonen kiezen minder vaak voor opleidingen met een selectieprocedure. D66 pleitte begin dit jaar in de Tweede Kamer voor herstel van de landelijke loting, omdat er bij selectie altijd onbewuste vooroordelen zouden meespelen.
