Eijk: aartsbisdom gaat krimpen van 300 naar 20 kerken
Het aartsbisdom Utrecht maakt zich op voor een kaalslag. Aartsbisschop Wim Eijk gaat ervan uit dat het aartsbisdom over vijftien jaar niet meer dan een stuk of twintig kerken telt. Nu zijn dat er nog driehonderd.
Dat valt op te maken uit een document waarin Eijk de toekomst van parochies schetst. Het aartsbisdom bevestigt de prognose tegenover Trouw. Gelovigen die ter kerke willen blijven gaan, moeten zich volgens Eijk voorbereiden op lange autoritten. Vanwege ontkerkelijking gaat het aantal parochies volgens hem drastisch teruglopen, nog veel sterker dan de afgelopen jaren al gebeurde. Parochies zullen straks 'zeer grote territoria beslaan'.
Het aartsbisdom Utrecht reikt van de Duitse grens tot Woerden en van het zuiden van Gelderland tot de Noordoostpolder en Meppel. Het aantal van 20 kerken is een prognose en absoluut geen streefdoel, benadrukt secretaris-generaal Hans Zuijdwijk. Eijk is al langer bezig om met fusies het aantal parochies terug te brengen, maar hoopt uiteindelijk wel meer dan twintig parochies over te houden.
'Het is erger dan we vorig jaar dachten'
Toch moet het aartsbisdom volgens Zuijdwijk 'realistisch durven zijn'. "Toen de aartsbisschop vorig jaar op bezoek ging bij de paus, was al duidelijk dat het aantal gelovigen en geestelijken sterk afnam. Die ontwikkeling was al jaren gaande. Het afgelopen jaar zijn we gaan zien dat het waarschijnlijk nog veel erger is dan we dachten. We sluiten niet uit dat onze schatting iets te pessimistisch was en er rond 2029 nog dertig parochies over zijn. Maar we houden er ook rekening mee dat het er nog maar 15 zijn."
Eijk moest dit jaar veertien kerken aan de eredienst onttrekken. Zuijdwijk: "Dat is meer dan in voorheen, toen waren het er jaarlijks minder dan 10. We verwachten dat het aantal de komende jaren nog hoger ligt." Het aartsbisdom telt nu 49 parochies. In 18 daarvan zou het personeelstekort nu al zo ernstig zijn dat ze per twee of drie parochies één pastoor delen.
Het is pijnlijk dat gelovigen straks niet meer in hun eigen wijk of dorp ter kerke kunnen, erkent Eijk in het document. Maar een onoverkomelijk probleem vindt hij het niet. "Velen onder ons moeten reizen naar ons werk, de kinderen gaan naar school of een sportclub in een andere plaats en de boodschappen doen we in een winkelcentrum op een andere centrale plaats." Bovendien, zo stelt hij, waren gelovigen in de afgelopen eeuwen gewend om voor kerkbezoek flink wat kilometers af te leggen.
'Kerkverlating komt niet door koers bisschoppen'
Het argument dat de kerken leeglopen omdat bisschoppen 'vasthouden aan de leer en de liturgie van de kerk', gaat er bij Eijk niet in. Als dat waar is, schrijft hij, zouden kerken met liberalere opvattingen vol moeten zitten. "Dat is niet het geval." Zoeken naar 'zondebokken' geeft volgens hem geen pas.
Gelovigen kunnen het verlies aan kerken wat de aartsbisschop betreft deels opvangen door met het gezin 'huiskerk' te zijn. Gelovigen doen er misschien goed aan een plaats te creëeren "waar samen gebeden wordt en het geloof gedeeld, bijvoorbeeld door op bijzondere wijze aandacht te schenken aan de christelijke feest- en gedenkdagen".
