Eicellen invriezen wint aan populariteit, vooral onder hoogopgeleide Randstedelingen

Vorig jaar besloten 188 vrouwen hun eicellen te laten invriezen, van wie 178 in de Randstad. Dat blijkt uit navraag van Trouw bij de veertien fertiliteitsklinieken die een eigen laboratorium hebben. Nederland staat het invriezen van eicellen op niet-medische indicatie sinds 2011 toe. Eicelpreservatie op medische indicatie, bijvoorbeeld als een vrouw een behandeling tegen kanker moet ondergaan die invloed heeft op haar vruchtbaarheid, gebeurt sinds 2006 en is niet in deze cijfers meegenomen.

“Binnen een paar jaar is de vraag flink toegenomen”, zegt Mariëtte Goddijn, hoogleraar gynaecologie en hoofd van het Centrum voor Voortplantingsgeneeskunde in het Amsterdam UMC. Deze kliniek behandelt veruit de meeste vrouwen: vorig jaar ruim honderd, een verdubbeling ten opzichte van 2016. Waarschijnlijk komen hier zoveel patiënten, omdat de techniek in het AUMC als eerste werd toegepast. Ook in andere ziekenhuizen is het aantal behandelingen in een paar jaar tijd verdubbeld.

Goddijn kan niet verklaren waarom. “De motieven zijn niet veranderd. Uit eerder onderzoek blijkt dat het meestal gaat om hoogopgeleide vrouwen. Nog altijd is de belangrijkste reden dat ze op dit moment geen partner hebben en graag samen met iemand een kind willen krijgen. Geen tijd of een flitsende carrière worden nooit genoemd.”

Oprekken

Boven de 35 jaar neemt de vruchtbaarheid van vrouwen in rap tempo af. Door eicellen in te vriezen kunnen zij hun vruchtbare periode als het ware oprekken en mogen zij tot vijftig jaar nog zwanger worden. Acht van de ziekenhuizen en klinieken die een eigen fertiliteitslaboratorium hebben, vriezen eicellen op sociale indicatie in.

De animo voor invriezen is groot: er komen veel meer dan die 188 vrouwen af op de voorlichtingsbijeenkomsten en counselingsgesprekken met de gynaecoloog. Waarschijnlijk haken nogal wat vrouwen af vanwege de intensieve behandeling en de hoge kosten (gemiddeld zo’n 10.000 euro) die niet worden vergoed. “Ik weet niet of tweehonderd vrouwen veel of weinig is”, zegt Annelies Bos, gynaecoloog bij het UMC Utrecht. “Wij hebben vooraf geen inschatting gemaakt, wel vonden we het belangrijk de mogelijkheid voor ­eicelpreservatie aan te bieden.”

De gemiddelde leeftijd van vrouwen ligt iets boven de 36 jaar. Bos: “Dat is relatief de beste leeftijd, want als je jonger bent heb je nog een grote kans om een geschikte partner tegen te komen en als je ouder bent neemt de kwaliteit van de eicellen snel af. Dan kun je te laat zijn.”

Het invriezen van eicellen geeft rust, maar de behandeling is geen sinecure. De groei van de eicellen wordt gestimuleerd met hormoonmedicatie. Na een paar weken worden de eicellen uit de eierstokken geoogst via een punctie. Er zijn zo’n twintig eicellen nodig om een goede kans te maken op een baby. Een garantie is er niet. Om twintig eicellen in te kunnen vriezen, zijn vaak twee of drie behandelcycli nodig. Eén cyclus kost gemiddeld 4000 euro.

In het buitenland bieden bedrijven als Apple, Facebook en Google het invriezen van eicellen aan als secundaire arbeidsvoorwaarde; zij betalen het ­behandeltraject voor eicelpreser­vatie voor de werkneemster. In Nederland gebeurt dat niet.

Daniëlle van Grieken deed het tóch niet

Danielle van Grieken (37) overwoog een kleine drie jaar geleden haar eicellen te laten invriezen. “Ik was 35 jaar en bang dat het niet meer zou lukken als ik ooit aan kinderen wilde beginnen. Door deze behandeling kon ik extra tijd kopen.” Op het laatste moment zag ze er toch vanaf.

Wie in de jaren negentig opgroeide, kent ongetwijfeld de slogan: Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid. Een motto dat Van Grieken op het lijf geschreven was. “Ik ging studeren, werken, bouwde een eigen bedrijf op, maakte geweldige reizen en kwam niks tekort. Ik leefde een onafhankelijk en vrij leven.”

Totdat ze zich drie jaar geleden realiseerde dat haar leven en leeftijd ook consequenties hadden. “Na je 35ste neemt je vruchtbaarheid snel af. Het zal je maar gebeuren dat je straks kinderen wilt en het lukt niet meer. Daar werd ik heel zenuwachtig van. De eindigheid van je vruchtbaarheid is een naar gegeven, de tijd tikt onherroepelijk door.” Van Grieken had een vriend, maar hij was een paar jaar jonger en nog niet aan kinderen toe. “We kenden elkaar pas net en daarom besloot ik me te verdiepen in eicelpreservatie. Het gaf me de vrijheid om de keuze voor me uit te schuiven zonder dat ik de kans op kinderen aan me voorbij liet gaan. De medische wetenschap bood me een ogenschijnlijke droomoplossing.”

Ze bezocht voorlichtingsbijeenkomsten en had afspraken en onderzoeken in het UMC Utrecht. “Het werd me al gauw duidelijk dat het een zwaar traject zou worden. Ik zag vooral op tegen de stimulatie met hormonen, een enorme aanslag op je stemming en je dagelijkse leven. En dat niet één cyclus, maar misschien wel drie of vier cycli in mijn geval, omdat je het liefst ruim twintig eicellen moet invriezen, wil je kans maken op een baby.”

Het bijbehorende prijskaartje van zo’n 10.000 euro was hoog, maar voor Van Grieken geen reden om het niet te doen. “Ik vond het vooral moeilijk dat je geen garanties hebt. Al heb je 24 eicellen in de vriezer, het kan nog altijd op niks uitlopen. De kans om op je 38ste op natuurlijke wijze zwanger te worden is nog altijd groter dan met ingevroren eicellen.”

Na lang wikken en wegen besloot ze nog een paar jaar af te wachten. “Er bleven voor mij te weinig argumenten over om het traject te beginnen.” Sinds kort is Van Grieken moeder van een zoon. “Toen we ervoor gingen, was ik binnen twee maanden zwanger. Toch blijf ik het belangrijk vinden dat de mogelijkheid er is voor vrouwen om hun eicellen in te vriezen. Het is fijn dat we tijd kunnen kopen.”

Lees ook:

Vrouwen laten hun ingevroren eicellen zelden terugplaatsen

Weinig vrouwen die hun eicellen hebben laten invriezen, laten deze terugplaatsen, blijkt uit Belgisch onderzoek.

Een kinderwens uitstellen: feministische verworvenheid of onnatuurlijke norm?

Moeder worden na je veertigste is een trend, maar hoe wenselijk is het? Larissa Pans schreef er een prikkelend boek over. Maakbaar moederschap in vier vragen.