Eerste exemplaar

Hoe ontvang je een eerste exemplaar? Vrijdagmiddag word ik geacht om in de Amsterdamse Thomaskerk het eerste exemplaar van het boek 'De orthodoxe ketter' van de theoloog Peter Rollins te ontvangen. Waarom? Omdat mijn theologie op die van hem zou lijken, of die van hem op de mijne. Nou ja, zoiets. Hoe ontvang ik dat eerste exemplaar? 'Handen wassen!', riep mijn moeder altijd bij moeilijke vragen. Doe ik. Maar ik krijg visioenen dat bij de overhandiging het boek onverhoeds uit mijn schone handen glipt en met een plof op de grond valt.

Is een eerste exemplaar dat uit het stof is opgeraapt nog wel een eerste exemplaar? Zal de uitgever dan haastig een nieuw exemplaar laten aanrukken? En gaan we dan met zijn allen net doen alsof dat het eerste exemplaar is? Oprecht veinzen in de kerk? En zullen het derde en vierde en alle volgende exemplaren niet boze ezelsoren opsteken en jaloers hun pagina's kreukelen, nijdig op dat boek dat pretendeert het eerste exemplaar te zijn?

Op Paasochtend ontving Maria Magdalena ook een eerste Exemplaar, begin van het nieuwe leven. Toen ze hem zag in de tuin voor het lege graf, riep ze 'Wow!' (als je tussen de regels door leest, wat bij de Bijbel altijd raadzaam is). Ze greep hem beet. Wat antwoordde het eerste Exemplaar? Hou mij niet vast. En volgens het fresco van Fra Angelico maakte hij zich van haar los met een elegant danspasje. Zijn rechtervoet loopt al weg terwijl zijn linkervoet nog even aarzelt bij het graf. Bij zo'n pasje denk je: Doe dat nog eens. En nog eens. Je krijgt lentekriebels en zin om mee te gaan bewegen.

Nu snap ik waarom hij tegen zijn vrienden in de week voor Pasen zei: Het is beter voor jullie dat ik wegga. Dan kan ik sierlijk verdwijnen, dat wil je niet missen. En hou mij niet vast, want met lege handen kun je beter meebewegen op de dansvloer van mijn schepping. Dan dans je tussen het donkere graf en de zonnige tuin, tussen dood en leven, op je linker- en je rechtervoet. En ik ben de dans, de God die van oudsher 'het licht vormt en het donker schept, die vrede maakt en onheil schept'.

Hoe ga ik dat boek ontvangen? Wat zou Rollins doen? Die noemt zichzelf een 'pyrotheoloog' (denk aan pyromaan) en zou alles in de fik steken. 'Een kerk die verlicht, is een brandende kerk.' Volgens hem denkt de kerk dat ze het eerste Exemplaar van Pasen vast kan houden, om hem veilig op te bergen in een dogma of moraalleer. Zeg dan maar dag tegen die sierlijke dans. Geen wonder dat de kerk soms massief overkomt.

Maar een kerk die verlicht, is geen brandende maar een dansende kerk - swingend zoals in de zwarte en pinksterkerken, of traag stijldansend in de traditionele liturgie: je zit en je staat, je bidt en geeft de vredegroet, je knielt en loopt naar voren, eet en drinkt, en loopt langs de andere kant weer terug. Een beweging met lege handen: heen en weer tussen Goede Vrijdag en Paasochtend, ziekte en gezondheid, mislukking en een nieuw begin.

Dus wat doe ik als straks bij de overhandiging dat eerste exemplaar op de grond valt? Dan zeg ik: Wow! en maak een pasje.

undefined