Een winkel met louter vinyl - en koffie

Een nieuwe platenzaak. Dat valt op, in tijden van Spotify, streaming en downloaden. Zeker als er in de winkel geen cd te vinden is. Uitsluitend vinyl, en andere hippe dingen. Swordfish & Friend, een nieuwe huiskamerwinkel aan het Oudkerkhof in Utrecht onderstreept dat de herrijzenis van die geluidsdrager uit de vorige eeuw niet zo maar een hyperig dingetje is.

Als vierjarige dartelde Marlein Parlevliet (27) door de platenzaak van haar vader Hans Parlevliet. Vanaf haar veertiende mocht ze er werken, in de Velvet in Leiden. Eerste klus: het terugleggen van de lp's. Iets met een paplepel, dus, die liefde voor de plaat.

"Ik word enorm enthousiast als ik een platenzaak binnenloop met iets in m'n hoofd dat ik wil hebben - en je ziet het dan liggen. Dat heeft zo veel meer waarde dan downloaden. Op internet vind je alles toch wel, dat geeft helemaal geen voldoening meer. Je moest eens weten hoe het voelt om zo'n zeldzaam exemplaar te vinden. Hartaanval. Ik slaak dan echt een gilletje."

Liefhebberij en lifestyle, daar draait het om bij Swordfish & Friend. Er staan niet alleen bakken met lp's en retro draaitafels, er zijn ook vintage meubels te koop. Kunst. Hippe kleding en rugzakken. Leuke hebbedingetjes. En natuurlijk staat er een verchroomd espressoapparaat voor klanten te pruttelen. Dat is slim en zakelijk, maar ook gewoon hoe ze zelf de winkels waar ze komen graag zien.

Parlevliet studeerde in Zweden toen Spotify daar begon. "Ik dacht meteen: fantastisch voor de muziekliefhebber! Maar tegelijkertijd: wat gebeurt er met de platenzaakjes?"

Vandaar dat ze, terug in Nederland, een van de drijvende krachten achter Record Store Day werd: extra aandacht voor de platenboer op de derde zaterdag van april, met winkeloptredens, speciale uitgaven en bijzondere singeltjes - veelal op vinyl. Die eerste keer waren het er misschien net twintig - dit jaar telt de bestellijst vijfhonderd titels. Parlevliet moet toegeven dat het initiatief inmiddels is gekaapt door de grote platenmaatschappijen.

Maar het succes van Record Store Day bevestigt haar geloof dat de ouderwetse lp toe was aan een tweede leven. Niet louter als muziekdrager. Als hebbeding. Als lifestyle.

"We zaten met vakantie eens in een huisje met een groep vrienden. Iedereen moest zijn tien mooiste lp's meenemen. Om ouderwets plaatjes te draaien, je collectie te laten zien." Dan maakt het niks uit dat het eigenlijk gruwelijk onhandig is om na drie nummers te moeten opstaan, de naald omhoog te doen, die plaat om te draaien. "Je luistert tenminste."

Want niet alleen staat zo'n lp leuk op de boekenplank, soms wil je er echt naar luisteren. Maar ze miste nog nieuwe, betaalbare platenspelers die ook in de huiskamer een beetje leuk staan.

In 2012 liep Parlevliet in Nashville de directeur van Crosley tegen het lijf. Het bedrijf werd groot met het maken van jukeboxen, maar was inmiddels bezig met draagbare, kleurige platenspelertjes in een retro jasje. Die wilde ze graag hebben. En ze bedacht dat er vast meer mensen zouden zijn die dat wilden.

Vorig jaar november stapte Marlein op haar fiets, met zo'n kofferplatenspelertje en een notitieboekje vol adressen van muziekwinkels. Fiets in de trein, naar Duitsland, Tjechië, Hongarije, Zwitserland, Oostenrijk ging het, en een stukje België. Bij tweehonderd platenwinkeltjes stapte ze naar binnen, om als ouderwetse handelsreiziger haar waar aan de man te brengen. Op die trip merkte ze dat vinyl niet alleen in Nederland bezig was aan een terugkeer. Zo zag ze in Berlijn veel pasgeopende winkels, met alleen maar vinyl.

Nog geen jaar later hebben Parlevliet en haar vriendin en zakenpartner Tessa Pals 15.000 van die kleurige platenspelertjes verkocht.

Dan komt er natuurlijk ook kritiek. Audiopuristen klagen dat ze moeite hebben met zwaarder vinyl, of dat hipsters niet zouden weten dat ze tijdig de naald moeten vervangen om schade aan de lp's te voorkomen. Parlevliet: "Hij ziet er goed uit, is makkelijk mee te nemen en relatief goedkoper dan andere platenspelers. Het is voor veel mensen een ideale manier om weer te beginnen met plaatjes draaien. De naalden zijn makkelijk te vervangen en kosten maar een tientje. En ons is niets bekend dat een Crosley het vinyl zelf zou beschadigen."

Een eigen winkel was altijd een droom, maar nooit een doel. Tot de huurbaas van hun kantoor een winkelruimte in de binnenstad maar niet verhuurd kreeg. Of ze er niet een paar maanden een pop-upwinkel wilen proberen. Drie weken later was de grande opening.

Drie weken, inderdaad. Drie weken niet slapen, muren schilderen, vrienden bellen. Pals, die in Amsterdam culturele avonden organiseert, belde kunstenaars die ze 'tof' vond. Parlevliet kende nog een leuke tweedehands meubelwinkel. En wie de platencollectie mocht doen wisten ze direct. "Tessa en ik stonden deze zomer op het Best Kept Secret-festival te dansen bij St. Paul, huis-dj van Tivoli. Het kon eigenlijk niet beter dan dat." Hij moest de platen gaan uitzoeken.

En een week na de opening is zeker helft van die platen al weg. De winkel lijkt een succes. De twee bekijken of ze de huur definitief kunnen overnemen. Maar wat als die retrohype overwaait? Of doorschuift? En als iedereen over een paar jaar weer cd's wil luisteren, en de ouderwetse discman weer in zwang raakt?

"De cd verving de lp destijds wegens het gebruiksgemak. Net zoals muziekstreaming nu de cd verdrukt." Maar vinyl profiteert juist van die digitalisering, denkt ze.

"Muziekliefhebbers worden gevoed door iets als Spotify. Ze ontdekken nieuwe dingen. En echte liefhebbers willen uiteindelijk een fysiek product van hun ontdekking. Als je dan toch graag iets in handen wilt hebben, dan wint de lp het makkelijk van de cd. Zeg nou zelf!"

Terugkeer van de lp

Dat de terugkeer van vinyl niet zo maar een hype is weten ze bij ze bij lp-fabriek Record Industry in Haarlem. Bij de grootste vinylperserij van Europa beginnen ze deze maand met extra personeel en avondploegen om de toegenomen vraag aan te kunnen. In de fabriek met een dertigtal platenpersen werken zestig mensen, vertelt directeur Ton Vermeulen. Ze persen duizend tot twaalfhonderd lp's per dag. In 2013 produceerde zijn fabriek circa 3,8 miljoen platen - dit jaar denkt Vermeulen de vijf miljoen te kunnen halen. Vijf jaar geleden begon de groei, zegt hij. "En dan gaat het niet over dance, dj of discovinyl - dat kalft nog steeds af. Het zijn echt de popartiesten. Als je geen vinyl hebt ben je gewoon niet cool meer."

Een Crosley kopen?

Dat kan dus in de winkel van Parlevliet en Pals en in diverse andere muziekwinkels. Online kan het via de website van swordfish & friend:

swordfishandfriend.com

undefined

Reageren?

Heeft u nog lp's of koopt u ze weer? Wat is uw lievelings-lp? Schrijf ons, via tijdpost@trouw.nl

undefined