Een verrassende winnaar en een harde klap op het podium van de Oscars

De 94ste Oscaruitreiking had zondagnacht een bizarre ontknoping. Het was niet de voor twaalf Oscars genomineerde western The Power of the Dog van Jane Campion die de hoofdprijs opstreek, de Oscar voor de Beste Film, maar het bescheiden dovendrama CODA van regisseuse Sian Heder. Het gaat om een film die niet in de bioscoop verscheen, maar te zien is bij streamingdienst AppleTV+.

Het drama dat ook komische kwaliteiten heeft, geldt als een opsteker voor de dovengemeenschap die zich in de film vertegenwoordigd ziet door een drietal dove familieleden die in gebarentaal met elkaar spreken en gespeeld worden door dove acteurs. Alleen de tienerdochter van het gezin is horend. Zij is het op zeker moment zat om continu als spreekbuis voor haar dove familieleden te fungeren. Liefst zou ze naar het conservatorium gaan in de grote stad. Ze wil zangeres worden. Haar vader, moeder en broer schrikken zich een hoedje als ze van het plan horen.

De dove acteur Troy Kotsur won de Oscar voor de Beste Bijrolacteur voor zijn rol als de dove vader in CODA, een afkorting van Child of Deaf Adults. Hij gaf een ontroerende speech in gebarentaal. De dove actrice Marlee Matlin die in de film de moeder speelt won lang geleden al een Oscar voor Children of a Lesser God (1986). En ook de derde Oscarnominatie zag de film verzilverd, die voor het Beste Scenario (gebaseerd op een andere bron). CODA is namelijk een remake van de Franse film La Famille Bélier uit 2014. Het drama is vrij conventioneel, een beetje ouderwets zelfs. Maar het zou goed kunnen dat er onder de bijna tienduizend stemgerechtigde leden van de ‘Academy of Motion Picture Arts and Sciences’ behoefte was aan een feel good-film over familie en liefde. Een film ook die punten scoort voor inclusiviteit.

Ariana DeBose maakt verwachtingen waar

De prijs voor beste vrouwelijke bijrol ging naar Ariana DeBose, voor haar rol als Anita in West Side Story. DeBose was veruit favoriet in deze categorie.

De 31-jarige actrice is de eerste openlijk lesbische vrouw van kleur die een Oscar heeft gewonnen. Ook bijzonder is dat Rita Moreno, de actrice die in de oorspronkelijke versie van West Side Story de rol van Anita speelde, daar in 1962 ook een Oscar voor won.

Een klap voor presentator Chris Rock

Jane Campion, die wel de Oscar voor de Beste Regie won, bedankte in haar speech schrijver Thomas Savage die in 1967 het gelijknamige boek schreef over de oercowboy Phil Burbank die zijn homoseksuele gevoelens maskeert met wreed gedrag. “Savage schreef over wreedheid als het tegenovergestelde van vriendelijkheid”, aldus Campion. Bij de Oscars waren er blijkbaar weinig punten voor te scoren. Zo ging de Oscar voor de Beste Acteur niet naar cowboyvertolker Benedict Cumberbatch maar naar Will Smith die in King Richard de gedreven vader en coach speelt van Venus en Serena Williams. Een film over de goede vader waarin een zwart gezin de Amerikaanse Droom verwezenlijkt ziet.

Maar Will Smith kreeg niet alleen een Oscar, hij zorgde ook voor de grootste rel in de recente Oscargeschiedenis. Een grapje van Chris Rock, die op het punt stond de Oscar voor de Beste Documentaire uit te reiken, ging over Smith’s vrouw Jada, en dat viel niet goed bij Smith. De acteur riep verbeten vanuit het publiek: ‘Keep my wife’s name out of your fucking mouth!’ Will Smith liep het podium op en deelde een rake klap uit. De zaal keek geschokt toe. Was dit een grap? Nee, het was echt, Will Smith had zojuist Chris Rock geslagen.

En toen moest de Oscar voor Will Smith nog komen. Het maakte de situatie zo mogelijk nog absurder. Terwijl de tranen over zijn wangen biggelden hield hij een speech over Richard Williams, de vader van Venus en Serena die hij had gespeeld als een felle verdediger van zijn familie, zei hij. Will Smith bood wel zijn excuses aan voor zijn gedrag aan de Academy en de medegenomineerden, maar niet aan Chris Rock. Ook zei hij dat Denzel Washington, een van die medegenomineerden, hem iets had ingefluisterd: op je hoogtepunt klopt de duivel aan. Heel verwarrend. Ontluisterend zelfs, omdat de zaal de tranen als zoete koek slikte. Er werd geapplaudisseerd voor de beroemde acteur die zojuist een andere beroemde acteur een flinke mep had verkocht op het Oscarpodium.

Alle Oscar-winnaars op een rij

Beste Film: CODA (AppleTV+)
Beste Regie: Jane Campion voor The Power of the Dog (Netflix)
Beste Scenario (origineel): Kenneth Branagh voor Belfast
Beste Scenario (adaptatie): CODA

Beste Actrice: Jessica Chastain voor The Eyes of Tammy Faye
Beste Acteur: Will Smith voor King Richard

Beste Bijrolactrice: Ariana DeBose voor West Side Story
Beste Bijrolacteur: Troy Kotsur voor CODA
Beste Internationale Film: Drive (Japan)
Beste Documentaire: Summer of Soul (Disney+)

Beste Animatiefilm: Encanto (Disney+)
Beste Camerawerk: Dune
Beste Muziek: Dune
Beste Liedje: No Time To Die (Billie Eilish en Finneas)

Beste Production Design: Dune
Beste Montage: Dune
Beste Visuele Effecten: Dune
Beste Kostuums: Cruella
Beste Geluid: Dune
Beste Make Up & Haar: The Eyes of Tammy Faye