'Een tamelijk uniek boek' is niet langer een onding

Taalvragen van lezers:

593 Kan iets 'tamelijk uniek' zijn?

Voor sommigen is dat evenmin acceptabel als een beetje zwanger. Uniek moet in hun ogen 'zonder weerga' betekenen. Het verdraagt dus geen beperking door woorden als tamelijk, vrij, enigszins en evenmin een vergrotende of overtreffende trap (unieker, uniekst). Dat geldt ook, vinden ze, voor woorden als essentieel, ideaal, optimaal ('gunstigst, hoogst') en ultiem ('laatst, uiterst'). Zo hebben wat oudere Nederlanders, onder de krantenlezers in de meerderheid, het veelal geleerd. Kranten kunnen zich er maar beter bij aansluiten, om te voorkomen dat 'taalfouten' de aandacht afleiden van wat ze te melden hebben. Of het vonnis over vrij uniek, zo optimaal mogelijk, meest essentieel en buitengewoon ideaal strookt met het hedendaagse, door woordenboeken gesanctioneerde taalgebruik, is een andere kwestie. Van Dale en Koenen bijvoorbeeld hebben geen moeite met de toepassing van deze woorden in een verzwakte betekenis. Uniek is dan synoniem met voortreffelijk, uitnemend ('in Frankrijk beleefden we onze meest unieke vakantie') en optimaal bijvoorbeeld met goed ('ze presteerden misschien niet op hun oude niveau, maar wel zo optimaal mogelijk').

594 Als mijn moeder kousen stopte, gebruikte ze garen van 'bratjes'. De wol in kwestie kwam uit het Engelse Bradford - vandaar de naam, zei ze.

In werkelijkheid is bratje een verkleinvorm van brat (o.a. 'sajetgaren'), een vervorming van borat, vroeger ook burat of bourat, dat via het Frans moet teruggaan op een middeleeuws Latijns woord voor 'grove wollen stof', bur(r)a.

undefined