Een ster zijn mag, zolang je presteert

Een pub in Londen hing zijn beeltenis door een strop aan een galg; een tabloidkrant maakte een dartboard met zijn gezicht in het midden; fans maakten hem uit voor ieder scheldwoord denkbaar en bedreigden hem met de dood. David Beckham kreeg de schuld van het verlies tegen de Argentijnen in de kwartfinale van het WK voetbal in Frankrijk (1998), omdat hij voor het opzettelijk trappen van een speler van het veld werd gestuurd.

Dezelfde journalisten en fans die hem toen enkele jaren tot persona non grata verklaarden, zijn nu verrast, geschokt en boos dat deze voetballer niet op het grootste sportevenement ter wereld geëerd wordt voor zijn bijdrage aan de Britse sport. Het boegbeeld is niet geselecteerd voor de olympische voetbalploeg. Een Londenaar, nota bene geboren in het Oost-Londen onder de rook van het Olympisch Park.

Van pensioneren wilde hij niet weten, ook al werd Beckham al lang niet meer voor het nationale team geselecteerd. Voor hem was er geen grotere eer dan als een olympiër zijn land te vertegenwoordigen - in tegenstelling tot de meeste andere Britse voetbalprofessionals.

Maar de coach oordeelde anders. Als een van de drie spelers in het olympische voetbalteam die ouder mogen zijn dan 23, selecteerde hij liever een verdediger die nota bene had bedankt voor deelname aan Euro 2012, omdat hij slechts op de reservelijst stond.

Beckham zou, zo schreef een Britse journalist 'desnoods op zijn knieën naar Oekraïne zijn gekropen om in de 93ste minuut in te vallen'. De voetballer, zonder twijfel teleurgesteld, reageerde zoals zijn tegenwoordige status als rolmodel betaamd: met waardigheid. Hij benadrukte nog eens zijn vaderlandsliefde.

De discussie over Beckhams deelname waarover het laatste woord zeker nog niet is gezegd, is een mooi snapshot van de Britse sportbeleving. Prestaties zijn belangrijk, maar sport is ook entertainment. En de verontwaardiging is groot als iemand oneerlijk wordt behandeld.

Britten accepteren dat goede sporters veel verdienen. Zij verwachten juist dat sterren persoonlijkheid tonen. Door de tabloids worden zij direct groot geschreven. Maar daar betalen zij ook de prijs voor. De Britse pers lyncht sporthelden als zij falen. Op het veld of daarbuiten. Vanwege buitenechtelijke escapades, rijden onder invloed van alcohol, hoerenbezoek, om maar een paar voorbeelden te noemen van gedrag waar een bekende sporter zich in de ogen van het publiek niet schuldig aan mag maken. Hij of zij is immers een rolmodel, ook al is de sporter nog een jonge hond.

Nederlandse sporters moeten vooral normaal blijven. "Kijk naar Cruijff, hoe normaal die eigenlijk is", zegt de Britse journalist en schrijver over sport Simon Kuper, die een deel van zijn jeugd in Nederland woonde. "Je moet geen kapsones hebben; net als de buurman zijn. Schaatsers, wielrenners, olympisch kampioenen; dat zijn heel gewone mensen. Popsterren zijn ook helden die in Nederland niet bestaan. Daar zijn de volkshelden BZN en André Hazes', zegt Kuper, schrijver van het boek 'Dure spitsen scoren niet'.

Ook van buitenlandse sterren met spatjes maakt de Britse pers gehakt, zegt Carwyn Jones, professor in sportethiek aan Cardiff University.

Maar niet alle sporthelden zijn ook nationale volkshelden. Roeier Steve Redgrave, die op vijf achtereenvolgende Spelen goud won of de atleet Sebastian Coe - twee keer goud en twee keer zilver en de drijvende kracht achter de organisatie van de Spelen in Londen - zijn olympische helden. Nationale grootheden, maar zeker geen volkshelden. Ook in sport gelden nog steeds klassenverschillen. Roeien is een elitaire sport.

"De middenklasse kan zich niet met voetballers vereenzelvigen", zegt Kuper. "Beckham en Rooney zijn voor hen bijna mensen van een ander volk." De voetballer Gary Lineker was een beschaafde voetballer, aldus Kuper. "Maar daar zijn er weinig van." Rugbyers en cricketers die zich 'keurig gedragen en met twee woorden spreken' zijn direct de helden van de conservatieve krant The Telegraph, aldus Kuper.

"Toen Beckham jong en knap was, was hij even een held", vertelt hij. "Maar dan moet je ook vallen. Anders word je geen held." En vallen deed Beckham meerdere keren, en nooit zo ongenadig hard als tijdens het WK in 1998. Het overkwam de rugbyers vorig jaar. Zij presteerden niet alleen ondermaats tijdens het WK, verschillende spelers kwamen in opspraak door wangedrag.

"Maar Britten vergeven sporters in opspraak gemakkelijk als zij pres-teren", zegt Jones. Beckham maakte telkens een comeback. "In de eindfase word je een 'national treasure'. Dat is Beckham nu aan het worden', zegt Kuper. "Eigenlijk word je dat pas als je carrière achter je ligt."

Die van Beckham is nu zo goed als over, tot veler teleurstelling, ook die van hemzelf. De Britten begrijpen wel dat in de professionele sport een coach zijn beste team moet selecteren, maar de olympische titel is niet de belangrijkste prijs. Dus, vinden de Britten, had Beckham geselecteerd moeten worden voor het grootste sportspektakel ter wereld, dat juist mede dankzij zijn inzet vanaf het begin - Beckham was er in Singapore bij toen Londen gekozen werd - in de Britse hoofdstad wordt gehouden.

Zij zijn vooral zo boos omdat Beckham al door de eerste selectie heen was. Daarmee was de indruk gewekt dat hij geselecteerd zou worden. De controverse draait uiteindelijk niet om sport maar vooral om eerlijkheid. En dat is typisch Brits.

undefined