Een keer vallen vergroot de kans op een nieuwe val

De stopwatch begint te lopen. Joke de Beer (68) zit nog op de stoel. Dan leunt wat naar voren, strekt de knieën en begint te lopen. Voor haar op de grond ligt een meterslange evenwichtsbalk. Het is maar goed dat ze haar sportschoenen heeft aangetrokken. Voet voor voet loopt ze over de balk heen, licht wiebelend. Eén keer maakt ze een zijstapje. Het gaat eigenlijk best goed. Ze lacht. De eerste achttien seconden staan op de teller. Snel door naar het volgende onderdeel van het parcours. Twee voeten op de groene ronde tegel, en dan een grote stap naar de gele. De slalom om de pionnen wacht al. “Mag het ook hardlopend?”, vraagt een van de toeschouwers. “Waarom moet het nou weer met een stopwatch”, zegt een ander. Valangst zit er diep in bij de meeste deelnemers.

De 81-jarige Nelleke Olijdam wrijft over haar dij- en bovenbenen. “Dit is helemaal blauw doordat ik de laatste tijd zo vreselijk vaak val.” Ze staat voor de dikke blauwe mat om te oefenen met vallen. Beide benen tegen elkaar en kin op de borst. Ze knijpt haar ogen dicht en balt haar vuisten. De spanning zit in haar hele lichaam. Ze valt naar achteren, maar haar kin laat los van haar borst. “Denk aan die kin”, zegt fysiotherapeut Judith Blank die bij Woonzorggroep Samen de training verzorgt. “Anders klapt je hoofd op de grond.” Vier jaar geleden heeft Olijdam al eens een valpreventietraining gevolgd, maar sinds haar nieuwe heup voelt alles anders.

Angst wegnemen

Een keer vallen vergroot de kans op een nieuwe val, legt fysiotherapeut Blank uit. “Zodra iemand valt, ontstaat er angst. Daardoor beweeg je minder, neemt je spierkracht af en dus val je sneller.” Het wegnemen van die angst is het voornaamste doel van de training vandaag, de tweede in een reeks van zes. “Echt goed leren vallen is onmogelijk. Judoka’s trainen daar hun hele leven voor, dat kunnen wij niet in zes weken. Door te vallen op de mat neem je wel angst weg en door het parcours creëer je bewustwording van risicofactoren. Het heet niet voor niets preventie. We willen echt voorkomen.”

Dat blijkt nog niet zo gemakkelijk. De 69-jarige An Blad was vroeger marktkoopvrouw, druk in de weer met het ophangen van de zeilen aan de kraam. “Nu kan ik op de fiets niet meer scherp sturen of achterom kijken. Hup, dan lig ik alweer.” Zet anders een spiegel op de fiets, oppert Emmy Roodenburg-Kloet, 73 jaar en zelf vaak gevallen met de fiets. “Absoluut niet. Dan ben ik zo’n mens die iets markeert.”

Wietse de Vries van Woonzorggroep Samen zette met de gemeente de training op. “Om effectief te zijn moeten we ons niet alleen richten op beweging, maar ook op medicatiebewaking, zichtverbetering en woningaanpassing”, zegt De Vries. Hij ziet het effect bij zijn cursisten.

Joke de Beer komt bij de pionnen. “Grote ronde bewegingen maken”, zegt Robin Stuijt, de oefentherapeut die haar begeleidt. De tijd tikt door. Dan licht door de knieën en gebukt ergens onderdoor. Een ronde om de eigen as, lopen over een mat die doet denken aan “die ellendige” kinderkopjes en het ophangen van ringen waarbij het lichaam iets naar voren leunt. Stabiliteit en concentratie, het vergt nogal wat..

Ze gaat zitten: 2.26 minuten. Stop de tijd. Met grote ogen kijkt ze omhoog. 2.26 minuten, is dat goed? Maar een snelle tijd was nooit het doel. Juist niet. “Wel of geen stopwatch, wel of geen deurbel, wel of geen rinkelende telefoon. Beweeg altijd in je eigen tempo”, zegt Stuijt met extra nadruk. Emmy Roodenburg-Kloet lacht een beetje. Ze herkent het van zichzelf. “De telefoon gaat, ik sta snel op en lig alweer op mijn snufferd.”

Lees ook: Elke vijf minuten een oudere op de Eerste Hulp na een val