Een jaar later kijken hoe het met de onvoldoende gaat
Minister Pronk toont zich in zijn vijfde nota ruimtelijke ordening een sterk voorstander van decentralisatie. De gemeenten krijgen meer bevoegdheden en de inspectie ruimtelijke ordening moet erop toezien dat zij zich netjes aan de regels houden. Of een gemeente als Meerkerk dit aankan, valt te betwijfelen.
MEERKERK - Op de dag dat de inspecteurs ruimtelijke ordening Eldrid Fontilus en Wim Jansen Meerkerk (Z-H) opnieuw bezoeken, oogt de omgeving anders dan de vorige keer. Vorig jaar reed Jansen door het buitengebied om te kijken of hij overtredingen kon constateren. De landelijke sfeer -koeien in de wei, trekkers op het land- trof hem, maar vandaag mag hij er niet eens komen. Het mkz-virus maant ook in Zuid-Holland tot voorzichtigheid.
Vorig jaar selecteerde de inspectie Meerkerk voor een 'nalevings- en handhavingsonderzoek'. Jaarlijks toetst de inspectie een aantal gemeenten op de mate waarin zij de wet op de ruimtelijke ordening naleven.
Voor de inspecteurs is dat tijdrovend: ze ploegen dosssiers door op het stadhuis en vanuit de auto onderzoeken ze, 'met de kaart in de hand', of boeren, burgers of bedrijven buiten hun boekje zijn gegaan. In de vijfde nota, die vandaag in de Kamer wordt besproken, wordt deze taak nog belangrijker. De gemeenten krijgen meer vrijheid, maar kunnen zij die aan?
Vorig jaar zou het antwoord voor Meerkerk waarschijnlijk negatief zijn. De inspectie tikte deze Groene Hart-gemeente (met de kernen Ameide, Meerkerk, Lexmond, Hei- en Boeicop, Nieuwland, Leerbroek en Tienhoven) hard op de vingers. ,,De gemeente zet haar eigen bestemmingsplan geregeld opzij.'' En: ,,Van structurele handhaving is geen sprake.'' En: ,,Burgers staan buiten spel.''
Het stoorde de inspectie dat Meerkerk zo vaak de korte art. 19-procedure hanteerde. Dat komt erop neer dat een gemeente al toestemming geeft voor een bouwplan, zonder dat zij aan Gedeputeerde Staten (GS) de vereiste verklaring van geen bezwaar heeft gevraagd. Als de buren het er mee eens zijn en het bouwplan de situatie verbetert, is er weinig dat een gemeentelijk fiat in de weg staat. ,,Maar provincie en rijk krijgen dan niet de kans de plannen aan de regels te toetsen'', kritiseert Fontilus. ,,Inspectie en GS hebben zo geen zicht op ontwikkelingen die van het bestemmingsplan afwijken.''
De ambtenaren gaven in hun adviezen aan b. en w. al aan dat toestemming strijdig zou zijn met de wet. ,,In de adviezen werd er steevast middels een zin of tussenzin op gewezen als iets formeel niet kon'', schrijft de inspectie. ,,Het bestuur was volledig op de hoogte.'' Ook in de vergunning die de burger ontvangt, wordt vermeld dat niet de juiste weg is gevolgd. Volgens de inspectie is zo de rechtszekerheid van de burger in het geding.
Een ander punt van zorg is het groeiend aantal nevenactiviteiten van boeren. Zo wilde de gemeente de vestiging van een manege toestaan, terwijl deze in een -beschermd- stiltegebied ligt. Ook trof de inspectie een 'ijsboerderij' aan, een -zonder toestemming- druk bezochte horecagelegenheid. Nu steeds meer boeren stoppen, wil de inspectie voorkomen dat niet-agrarische bedrijven het landschap ontsieren. Meerkerk moet inzien dat één keer toestemming al precedenten schept.
Ook oordeelde de inspectie dat Meerkerk onvoldoende op permanente bewoning in recreatiehuisjes toeziet en ten onrechte detailhandel op haar bedrijventerrein toestaat. De gemeente heeft op alle punten actie ondernomen, blijkt tijdens het herhalingsbezoek, bijna een jaar later. Zeker als de conclusies uit het onderzoek hard zijn, arrangeert de inspectie altijd een tweede gesprek om te toetsen wat er met haar aanbevelingen is gebeurd. ,,Het is nu lastig medewerkers te vinden'', zegt gemeentesecretaris A. Vergouw. ,,We hebben de formatie uitgebreid, maar op de functie van afdelingschef heeft niemand gereageerd.'' En: de nieuwe medewerkers die al wél begonnen zijn, leveren weer nieuwe werkzaamheden op. ,,We zien nu meer, dus krijgen ook meer zaken. Alleen het topje van de ijsberg kunnen we aan.''
