Een getekend leven door een psychotische moeder

„In mijn lagere-schooltijd leek er niets met mijn moeder aan de hand, behalve dat ze slecht sliep. We hadden een normaal leven.”

,,Dat veranderde toen ik dertien was. Opeens kreeg ze psychoses, zoals ze ook had gehad toen ik heel klein was. Ze leed aan waanideeën. Overdag sliep ze, ’s nachts zat ze te breien. En maar nadenken. Had ze zomaar opeens het idee dat de politie afluisterapparatuur in ons huis had geïnstalleerd. Of ze rende in nachtjapon de straat op. ’Iedereen is geëvacueerd, waarom wij niet?’, riep ze dan.”

„Ik heb vaak gedacht: had ik maar een broertje of zusje, dan had ik er thuis niet alleen voor gestaan. Het is mijn geluk geweest dat ik bij mijn vriendinnetjes de spanning kon vergeten. Maar als ik weer naar huis fietste, vroeg ik me af wat ik zou aantreffen.”

„Een paar jaar geleden vertelde een tante me dat ze wel in de gaten hield of het met mij een beetje goed bleef gaan. Ik was erg verdrietig toen ik dat hoorde, teleurgesteld dat ze toen niets tegen me gezegd had, want dan had ik me niet zo alleen gevoeld.”

„Mijn overlevingsstrategie was om vooral te doen alsof er niets aan de hand was. Anders ga je je juist ellendig voelen.” ,,In mijn puberteit probeerde ik braaf en verantwoordelijk te zijn, niet lastig. Maar het heeft heel lang geduurd voor ik er achter kwam dat ik zo een hele fase heb overgeslagen.”

„Op mijn vijftiende wilde mijn moeder scheiden. Mijn vader was het er niet mee eens. Daar zat hij dan alleen met zijn dochter thuis. Woedend. Ik voelde me net een hulpverlener.”

,,Tegenover hem verdedigde ik haar. En bij haar verdedigde ik hem. Dat hield ik niet lang vol. Toen heb ik professionele hulp gezocht. Zo ben ik op mijn vijftiende begeleid op kamers gaan wonen. Later ben ik gaan studeren.“

„Heel lang dacht ik: als ik iets wil, dan lukt dat ook. Maar ik merkte ook de grenzen. Het brave meisje dat heel erg haar best doet: dat werd te moeilijk. Ik verloor de macht over mezelf, kreeg het gevoel speelbal te zijn van de situatie van vroeger. Dat probeerde ik te compenseren door krampachtig controle te houden over mijn eetgedrag. Eten stelde ik zo lang mogelijk uit. Maar daardoor kreeg ik juist enorme vreetbuien. Op m’n 22ste ben ik in therapie gegaan. Pas kort geleden ben ik daarmee gestopt.”

„Met mij gaat het goed nu. Ik ben getrouwd en heb een kind van twee jaar. Als ik haar zie, denk ik wel: toen ik zo oud was, was mijn moeder hartstikke overspannen; jij hebt het zo ongehoord goed. Maar ik ben ook altijd bang dat ik zal krijgen wat mijn moeder had. Haar stoornis is deels genetisch bepaald. Het zit in de familie.”

De naam van Veronica de Lange is gefingeerd, omdat haar ouders nog leven.

Cursussen voor kinderen

De landelijke dag voor volwassenen met een psychisch zieke ouder wordt georganiseerd door de Stichting Labyrint In Perspectief, een vrijwilligersorganisatie voor familieleden. Effectiever dan volwassenen achteraf hulp bieden is het natuurlijk om kinderen te ondersteunen als ze nog thuis wonen. Daarmee kan worden voorkomen dat de kinderen later zelf in de problemen komen.

Maar het valt niet mee de kinderen te bereiken, zegt Rianne van der Zanden, expert bij het Trimbos Instituut.

Kinderen hebben al snel het gevoel hun ouders te verraden als ze er met anderen over praten, de ouders zelf schamen zich en hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) zijn meer getraind om met volwassenen te praten dan met kinderen. Niettemin zijn er bij alle vijftig ggz-instellingen inmiddels cursussen voor deze kinderen.