Een ‘bezielend verhaal’ ontbrak, analyseert Asscher de verkiezingsnederlaag van de PvdA in zijn boek

In een boek dat vandaag verschijnt, schrijft Asscher dat de oorzaken van die nederlaag al ruim voor de verkiezingen lagen. Asscher was voorman tijdens die verkiezingen, nadat hij een lijsttrekkersverkiezing van Diederik Samsom had gewonnen.

Meer dan aan het verloren gaan van het eigen geluid van de PvdA in de coalitie, wijt Asscher het verlies in 2017 aan een gebrek aan “bezieling waarmee we als mensen aan elkaar zijn verbonden. Een geloof dat we niet alleen de problemen van vandaag hoeven op te lossen, maar ook de goede kant op gingen.”

Het ontbreken van zo’n vooruitgangsverhaal, lag volgens de huidige PvdA-leider ook ten grondslag aan het zetelverlies na Paars II, in 2002. Toen verloor Koks opvolger Ad Melkert 23 van de 45 zetels bij de Tweede Kamerverkiezingen. Hoewel het economisch goed ging, wist Pim Fortuyn de vinger te leggen op een breed levend gevoel van onbehagen in de samenleving. Asscher schrijft dat hij in 2017 zijn verkiezingsnederlaag met Kok besprak: “De geschiedenis leek zich te herhalen, was zijn conclusie, met dat verschil dat het dal nog dieper was.” Wim Kok overleed eind vorig jaar.

Kok

Kok werd veel bekritiseerd, omdat hij in 1995 in een rede ervoor pleitte de ‘ideologische veren af te schudden’. Daarmee zou hij volgens critici de PvdA een economisch te liberale en technocratische koers hebben laten varen. Maar volgens Asscher pleitte Kok er juist voor om “over de toekomstidealen te blijven nadenken, en niet vast te houden aan de dogma’s van gisteren en vandaag.” Kok rekende het volgens Asscher zichzelf aan dat dit verhaal onvoldoende uit de verf was gekomen.

Zo lukte het de PvdA ook in Rutte II niet om een onderscheidend verhaal te vertellen in “een periode waarin de ideologische wind van rechts waait.” Linkse politiek was volgens Asscher de afgelopen jaren “niet meer dan een beetje bijsturen, afremmen en crisis managen. De politici verwerden tot helden van de aftocht.”

Na de enorme electorale dreun probeert Asscher vanuit de oppositie de PvdA weer een eigen verhaal te geven. In het boek pleit hij voor hervormingen van de arbeidsmarkt, onderwijs en de woningmarkt. Zo suggereert hij ‘basisbanen’: gemeenten kunnen dan mensen in dienst nemen in functies die de afgelopen jaren zijn wegbezuinigd, zoals het toezichthouden op speeltuinen of in de schoonmaak van gemeentekantoren.

Ook wil hij een Fonds voor het Wonen oprichten, waaruit nieuwe woningen gebouwd kunnen worden. Dat fonds moet gevuld worden met de 1,6 miljard euro die het kabinet ophaalde met de verhuurdersheffing. Bovendien moeten burgers meer zelf doen door coöperaties te vormen, bijvoorbeeld op het gebied van de energietransitie.

Het boek Opstaan in het Lloyd Hotel’ van Lodewijk Asscher is zondagavond gepresenteerd in Amsterdam

Lees ook:

De PvdA van Asscher krijgt een sleutelpositie: Ik wacht rustig af waar de coalitie nu mee komt

Bij de PvdA-fractie staan vijf soorten taart, er klinkt applaus, handen worden geschud. De sociaal-democraten verloren ‘slechts’ één senaatszetel. Fractievoorzitter Lodewijk Asscher (44) is na een korte nacht monter en opgetogen.

Het geloofwaardigheidsprobleem van Lodewijk Asscher

Zeker rond de AOW kampt PvdA-leider Lodewijk Asscher, tot voor kort vicepremier en minister van sociale zaken, met een geloofwaardigheidsprobleem in zijn nieuwe rol als oppositievoerder, schreef columnist Lex Oomkes vorig jaar.

Hoe innig blijft de samenwerking op links nu er kansen liggen om zaken te doen?

PvdA, GroenLinks en SP willen absoluut geen ‘links blok’ worden genoemd, maar trekken wel vaak samen op. Houdt die eensgezindheid stand nu links sinds de verkiezingen in de positie is om zaken te doen met het kabinet?