Een aso-azc? Prima, maar niet in mijn achtertuin
Het lukt de overheid niet om een speciale opvangplek te regelen voor overlastgevende asielzoekers. Na meer dan negen maanden zoeken heeft het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (Coa) geen enkele gemeente bereid gevonden voor een 'aso-azc' op zijn grondgebied.
Staatssecretaris Klaas Dijkhoff (VVD, asiel) beloofde de Tweede Kamer eind maart om overlastgevende asielzoekers strenger aan te pakken, onder meer door ze naar een aparte opvangplek te sturen. Daar zou het regime soberder en strikter zijn, bewoners zouden geen leefgeld krijgen, er zou een dagelijkse meldplicht komen en er zou toezicht van gevangenispersoneel zijn.
Dijkhoff schreef de Kamer dat zo'n 'aso-azc' - de term komt van VVD'er Malik Azmani, die er al eerder voor pleitte - een 'afschrikwekkende' en 'preventieve' werking zou hebben.
Maar gemeenten voelen er niets voor, zegt burgemeester Jos Wienen van Haarlem, namens de Nederlandse gemeenten woordvoerder over asielvraagstukken. Het Coa heeft volgens hem meerdere keren contact gezocht met gemeenten en gesprekken gevoerd over concrete voorstellen. Het leverde niets op. Is het al moeilijk draagvlak te vinden voor een normaal azc, redeneren gemeentebestuurders, hoeveel moeilijker zal dat wel niet worden voor eentje met alléén maar overlastgevers erin.
Criminaliteit
Het gevolg: gemeenten wijzen het Coa al de deur nog voor de bevolking is geraadpleegd. Wienen begrijpt dat. "Ze zijn bang voor de weerstand die zo'n azc kan oproepen en zijn zelf óók bezorgd om de veiligheid. Bij de vestiging van een azc zijn er vaak aannames over criminaliteit die daarmee verbonden zou zijn. Meestal kloppen die niet. In dit geval kloppen ze wél: als je alle overlastgevers bij elkaar stopt, merk je buiten het azc de effecten, hoe streng je het ook maakt."
Het plan voor aso-azc's ontstond vanwege ophef over homo's en christenen die in azc's belaagd werden. Een Kamermeerderheid vroeg Dijkhoff toen om deze kwetsbare asielzoekers in bescherming te nemen door ze in aparte opvang onder te brengen. In zijn eigen partij vond Dijkhoff daar weinig animo voor. Dat is de omgekeerde wereld, stelde Azmani in Trouw: "Niet de slachtoffers moeten worden gescheiden, maar de daders worden aangepakt. Wij willen niet buigen voor intolerantie richting onze waarden en vrijheden."
Dijkhoff kwam met een oplossing die zowel de Kamer als zijn eigen partij tevreden stelde. Hij beloofde aan de ene kant kwetsbare asielzoekers extra te beschermen, door ze indien nodig in een aparte vleugel van een azc onder te brengen, of over te plaatsen naar een ander azc. Aan de andere kant beloofde hij overlastgevers en criminelen naar aso-azc's te sturen.
De afgelopen maanden is de discussie over overlastgevende en criminele asielzoekers verschoven. Niet meer hun gedrag binnen het azc, maar dat erbuiten trekt nu de aandacht. Sinds de zomer komen er steeds meer asielzoekers uit Noord-Afrika, zonder kans op asiel. Ze zijn vaak crimineel en zorgen voor overlast in met name Groningen en Friesland. Voor hen zou een aso-azc geschikt zijn, zegt Wienen. Nu worden ze overgeplaatst naar andere azc's. "Daarmee verplaats je het probleem."
