Echt goed doen, zonder calculatie

Onze liefde is tollenaarsliefde, zegt Jezus. We doen goed voor mensen die aardig zijn. En als iemand lelijk reageert, denken we: ‘Stank voor dank’. Onze liefde is niet vrij, want afhankelijk van de ander - wat voor iemand dat is, hoe die ons behandelt. Doet een kind iets goed, dan krijgt het een koekje. Zo leert het al vroeg om te handelen uit eigenbelang, niet omdat het in zichzelf goed is om te doen. Er ontstaat een splitsing tussen het goede (uiteindelijk ‘het godde’ - God) en de beloning.

Een stapje verder en we gaan de beloning voor het goede aanzien. Het goede zelf, God, verdwijnt totaal uit beeld. We raken ervan vervreemd en daarmee van ons diepste wezen. Zodat we wanneer we eens geen koekje krijgen of geen antwoord op ons gebed, roepen: Waar is God?

Berucht is het kerkelijke moralisme dat een koekje voor onze neus hing: je moet goed doen om in de hemel te komen. Belonen van het goede kweekt innerlijke verdeeldheid en daarmee huichelarij: mensen die het één zeggen maar het andere doen. Als je in een film iemand vroom ziet bidden, weet je al dat er in de kelder een pedofielennetwerk wordt gerund.

Echt goed doen

Werkelijk goed doen wordt niet beloond met de hemel: het goede zelf is de hemel, is God. Zonder onderscheid laat hij zijn zon opgaan over onrechtvaardige en rechtvaardige mensen. Dat gaat in tegen onze ‘voor-wat-hoort-wat’ tollenaarsliefde.

Maar God is één, hij calculeert niet. Roekeloos laat hij zijn goedheid uitstromen over alles en iedereen. Anders dan wij, denkt hij daar niet over na. Soms zou je willen dat God achter zijn wolkenbureau wat meer nadacht: kunt u de dingen niet wat beter plannen en sturen, vragen we dan. Nee, dat kan hij niet, want dan zou de wereld wel meer op een Vinex-wijk lijken.

Wees volmaakt zoals God volmaakt is, zegt Jezus. Dit is een misleidende vertaling, alsof we perfect zouden moeten zijn. In wezen staat er zoiets als: wees vol van God gemaakt, dus: onnadenkend goed, spontaan, één, niet verdeeld. Je linkerhand weet niet wat je rechter doet.

Ware vrijheid

Echt goede mensen beseffen niet dat ze goed zijn, ze laten eenvoudig hun zon opgaan over alles en iedereen. Als iemand hen bedankt omdat ze zo door hen geholpen zijn, reageren ze verbaasd: O ja?

Dit is ware vrijheid: we hoeven ons niet druk te maken of we ons kind wel goed opvoeden, of onze hulp wel goed uitpakt, of ons geld voor een goed doel juist besteed wordt, of al die vergaderingen wel zin hebben, of die of die persoon een goede partner zou kunnen zijn.

Onberedeneerd blij zijn we dat we er voor anderen kunnen zijn. Het goede zelf is een voorproef van de hemel en inspirerend en creatief. Help je iemand die totaal niet bij je datingprofiel past, dan kan die zomaar de liefde van je leven worden. En zou een beetje meer begrip voor Rusland niet de Wolga kunnen ontdooien?

Tijd voor de communie. Ik let extra op want de vorige keer viel een schaal met brood op de grond. Zo roekeloos is God: als zonlicht strooit hij zich zelfs uit over de vloer.