Dure appartementen in 'wijk der verdoemden'

LOS ANGELES - Skid Row, het stadsdeel van Los Angeles waar duizenden daklozen zich ophouden, is een oorlogszone. ,,Een gewone bezoeker loopt daar overdag geen gevaar. Die wordt geen doelwit'', verzekert onderzoeker Paul Tepper. ,,Ze zien direct dat je bij je positieven bent. Maar voor de daklozen zelf is het absoluut onveilig.''

Ze loeren op elkaar. Wie buiten westen is, slaapt, of te zwak is om alert te reageren, loopt grote kans overvallen te worden. Beroofd van je drugs, je enige centen of eten, weet ook Gloria, een middelbare vrouw die al negentien maanden in Skid Row leeft. ,,Vooral 's nachts is het er gevaarlijk. Ik ga dan altijd de buurt uit, slapen in een park in Downtown. Altijd onder de blote hemel, want met bomen of struiken in de buurt zie je ze niet komen. En ik zorg altijd dat ik bij bekenden in de buurt lig, zodat zij bij kunnen springen als er wat gebeurt.''

Met zoveel verslaafde, geesteszieke en desperate mensen is het geen wonder dat Skid Row vol geweld is. ,,Om het erger te maken gooit de gevangenis die verderop zit elke ochtend 35 tot vijftig gevangenen de straat op,'' zegt Tepper, die onderzoek doet naar het daklozenprobleem. ,,Zonder hulp of voorbereiding. Wat kunnen die mensen anders dan eerst op Skid Row afkoersen? Sommigen komen er nooit meer weg.''

Jarenlang gingen de problemen voorbij aan de zakenwereld van de stad, hoewel het getto grenst aan de winkelstraten van het oude centrum en uitkijkt op de kantoortorens van het zakendistrict. Maar sinds twee jaar voert middenstands- en bedrijvenvereniging CCA heel actief campagne. ,,Omdat de toestand onhoudbaar is geworden'', zegt woordvoerder Victor Franco jr. ,,Hoe kun je nog zaken doen, als je mensen in je portiek vindt die in hun ontlasting slapen, en als daklozen agressief bedelen.''

Skid Row trekt meer en meer daklozen aan, meent hij. ,,Ik woon zelf in Pasadena (een rijke voorstad, red.). Dezelfde dakloze man die ik 's ochtends zie lopen met volle tassen, kom ik 's middag tegen in Skid Row. Meer en meer zoeken die hun toevlucht in deze wijk.'' Het gevolg is dat Skid Row uitdijt en Downtown intrekt, aldus Franco.

Volgens Bob Erlenbusch van belangenvereniging 'Coalitie om een Einde te maken aan Honger en Dakloos-zijn' is het juist andersom. Het zakencentrum wil groeien en dat maakt de wijk der verdoemden interessant voor projectontwikkelaars. In plaats van de bouwvallen en troosteloze pensionnetjes in en rond de wijk moeten dure appartementen en winkels komen. ,,En dus willen ze af van de daklozen.''

Het is volgens Erlenbusch geen toeval dat vorig jaar de nieuwe politiecommissaris van de stad, onder gejuich van de CCA, op grote schaal daklozen liet bekeuren en oppakken. Hij liet plotseling een oude verordening toepassen die het slapen op de stoep verbood, trad op tegen bedelen en hield hele groepen daklozen aan op zoek naar gevangenen, die na hun proefverlof nooit meer teruggekeerd waren.

Maar Amerika's grootste burgerrechtenorganisatie UCLA vocht datbij de rechter met succes aan. De arrestaties waren willekeurig en daklozen die op straat slapen handelen uit noodweer, omdat de stad te weinig onderdak aanbiedt, vond ook de rechter, die onlangs zo'n 170000 dollar schadevergoeding toekende aan tientallen opgepakte daklozen.

Schandelijk vond Franco de rechtszaak. ,,Is het echt een burgerrecht om in je vuil op straat te mogen leven?'' Hij juicht het toe dat de politie nu terughoudender is, zolang dat maar niet het einde van de strenge aanpak betekent. ,,We hebben erop aangedrongen dat ze al het papierwerk tot in de puntjes verzorgd hebben voor ze iemand arresteren. We willen niet nog meer rechtszaken.''

Erlenbusch op zijn beurt is blij dat het ,,opjagen van de daklozen'' voorbij lijkt. ,,Deze mensen voor even de cel in gooien, lost niets.'' Als de stad iets aan de onveiligheid wil doen, laat ze dan ophouden ,,gevangenen op Skid Row te lozen'', zegt hij.

Maar Franco geeft de strijd niet op. Hij zet de politiek onder druk kritischer te kijken naar de subsidies voor de opvang in Skid Row. ,,Al jaren worden lukraak miljoenen uitgegeven, zonder dat iemand kijkt op die wel goed besteed werden en of er geen corruptie is. Dat kunnen wij niet laten passeren: de belastingen hier zijn al bedrijfsonvriendelijk genoeg.'' Uiteindelijk wil hij dat ,,andere delen van LA een deel van de zorg overnemen.'' Voorlopig heeft Franco alvast ,,uitbreiding van de opvang op de Skid Row weten te blokkeren'', aldus Tepper.

Erlenbusch is voorzichtig hoopvol, maar dan wel omdat de Californische politiek meer oog krijgt voor de problemen. ,,Ondanks miljardentekorten op de begroting hebben we van de Democratische gouverneur voor het eerst in jaren iets meer subsidie gekregen.'' Maar mocht de komende verkiezingen een Republikeinse gouverneur opleveren, dan houdt hij zijn hart vast. ,,Die gaat zonder twijfel in het sociale beleid snijden. Dan wordt de opvang vermorzeld.''