Drenthse kamerleden: 'In onze provincie is het 'ons kent ons'

Agnes Mulder is resoluut. Een bezoek aan Drenthe is pas geslaagd als ook Veenhuizen wordt aangedaan. Dus rijdt het CDA-Kamerlid als een volleerd gids door de voormalige Kolonie van Weldadigheid, langs de vele rijksmonumenten en het Nationaal Gevangenismuseum. Het moet gezegd: het Drentse dorp, met de prachtige gebouwen maar tegelijkertijd beangstigende gevangenismuren en rijen prikkeldraad, maakt indruk. Mulder: "San Francisco heeft Alcatraz. Kaapstad heeft Robbeneiland. Drenthe heeft Veenhuizen."

Eerder op de dag zitten Agnes Mulder en haar VVD-collega Erik Ziengs in de tuin van landhuis de Jufferen Lunsingh in Westervelde. Links lopen de schapen, rechts de koeien. Het Binnenhof is in alle opzichten ver weg. Mulder wilde in dit gebied afspreken, vooral vanwege het nabijgelegen Veenhuizen. "Dit is mijn thuis", zegt ze. Oorspronkelijk komt Mulder uit Hardenberg, vlak over de Overijsselse grens, maar inmiddels ligt haar hart in Drenthe.

Ziengs peinst er niet over de provincie te verlaten. "Mijn vrouw wil hier absoluut niet weg. Ik trouwens ook niet. Bij die gedachte word ik niet vrolijk." De 'Ziengsen' zijn oer-Drenten. Verre familie richtte begin vorige eeuw de gelijknamige schoenenketen op, waar later Scapino uit voortkwam. Zelf had Erik Ziengs als kind, samen met zijn broertje, een rol in de tv-serie 'Bartje'.

Magere vertegenwoordiging?

Ziengs (57) en Mulder (44) vormden samen jarenlang dé Drentse vertegenwoordiging in de Tweede Kamer. Vlak voor het zomerreces kwam daar een GroenLinkser bij, Wim-Jan Renkema, uit Meppel. Is dat mager? "Als je kijkt het aantal mensen dat in deze provincie woont, is drie Drenten op 150 Kamerleden helemaal zo gek nog niet", zegt Ziengs. "Maar waar het bij anderen nog wel eens aan schort, is hun beeld van deze provincie. Sommigen denken echt dat Drenthe alleen uit hunebedden bestaat. Een paar jaar geleden kwam Tamara van Ark (VVD-staatssecretaris van sociale zaken, destijds vicefractievoorzitter) bij ons logeren. Mijn vrouw en ik namen haar op sleeptouw door de provincie. Ze vond het prachtig."

Mulder: "Ik neem mijn bezoek graag mee naar het circuit van de TT in Assen. We moeten trots zijn dat we dit hier hebben. Ons doel is om de Formule 1 met Max Verstappen naar Drenthe te krijgen. Dat zou wat zijn, hè."

Ziengs: "Ons circuit leent zich beter voor de F 1 dan Zandvoort. De infrastructuur is daar een drama. Mensen willen naar het strand en de race, dan loopt het volledig vast daar."

Waarom wilden jullie Kamerlid worden?

Ziengs: "Ik was al jarenlang actief in de politiek, onder andere als provinciaal voorzitter. Op een zeker moment groeide de belangstelling voor het Binnenhof. Ik ben een echte ondernemer en vond dat er in Den Haag te weinig gevoel was voor het midden- en kleinbedrijf. Tweede argument: we hadden destijds, in 2010, geen Drentse VVD'er in de Kamer, terwijl we in het verleden Jan Rijpstra en Pieter Hofstra hadden. Zonder VVD'er in Den Haag kost het moeite om informatie op tijd de provincie in te krijgen. Fred Teeven was jarenlang aan ons toegewezen als Drentse vertegenwoordiger, maar hij woont in Amsterdam. Dan kwam hij in dat oude Peugeootje naar het noorden gecrosst. Dat deed hij geweldig, maar je bent als afdeling wel afhankelijk van een Kamerlid dat zijn agenda moet delen."

Mulder: "In 2012 stopte de Drentse CDA'er er mee , Margreeth Smilde. Ik was toen fractievoorzitter in de raad van Assen. Mensen zeiden: 'Dus jij gaat nu voor ons naar Den Haag?' Ik zag dat niet direct aankomen. Wat bij mij meespeelde om toch die stap te zetten is dat ik in 2010 een opleiding dienend leiderschap aan Nyenrode heb gevolgd. En daar heeft Den Haag wel gebrek aan, het besef dat er veel meer aan de regio moet worden overgelaten. Het is prima dat het Binnenhof richting aangeeft, maar laat de mensen om wie het gaat vooral zelf bepalen hoe iets moet gebeuren. Ik noem de plannen om her en der windmolenparken te bouwen. Als je ziet hoe zo'n beslissing tot stand komt en hoe er met de lokale bevolking wordt omgesprongen, dat gaat allemaal niet zo lekker natuurlijk. Voor die tijd werkte ik bij de Kamer van Koophandel, hier in Drenthe. Ik zag van dichtbij welke maatregelen er door Den Haag over de bedrijven werden uitgestort, terwijl wij wisten: dit werkt hier niet."

Hoe voert een regionale kandidaat campagne voor een Kamerzetel? Wat is het geheim?

Ziengs: "Ik had in 2010 een groothandel in sport- en reclameartikelen. Ik kende die wereld heel goed. Dus ik had op tijd alle driehoeksborden, die je om lantaarnpalen heen vouwt, in de provincie gehuurd. Een speciaal campagneteam bedacht de wildste plannen. We lieten een vrachtwagen permanent door Drenthe rijden, met mijn kop erop natuurlijk, en de tekst: 'kies een liberale Drent in het parlement'. Elke dag was die wagen ergens anders, zo leek het net alsof ik een batterij van die dingen had. Ik bracht een krantje uit, met interviews met ondernemers en mijn ouders. En een foto erbij dat ik de kippen aan het voeren was. Nou, dat zag er ook goed uit. Die gingen huis-aan-huis mee met de lokale krant. Ik huurde jongelui in die net klaar waren met school. Die nam ik in VVD-jas mee de straten op. In 2012 had ik minder vrijheid. Ik was toen al Kamerlid natuurlijk en dan wordt je agenda door de partij volgepropt met van alles en nog wat."

Mulder: "Dat laatste herken ik. In 2017 ben ik het hele land door geweest voor bijeenkomsten over klimaat en duurzaamheid. In 2012 had ik tijd voor een echte regionale campagne. De kunst was om te zorgen dat je veel aandacht kreeg van RTV Drenthe en andere regionale media. En heel ordinair: veel spandoeken in de weilanden."

Ziengs: "Ja, die spandoeken! VVD en CDA hebben lijstjes van boeren met land langs de wegen."

Mulder: "De campagneteams weten dat precies. Het is wel ons kent ons hier natuurlijk."

Ziengs: "Dan wordt er even gebeld met een lokale boer. 'Jij stemt toch VVD? En je hebt toch land langs de A28 of N34'?" Mijn dochter deed tijdens de campagne van 2010 rijexamen. Kwam ze thuis: 'Pa, ik ben er hartstikke zat van. Ik kom overal je kop tegen'. Haha."

Mulder: "Om misverstanden te voorkomen, alles moesten we grotendeels zelf betalen, hè. Het blijft wel Nederland. Mensen denken ook altijd dat wij een auto met chauffeur hebben."

Ziengs: "Nog een aardig verhaal dat ik af en toe in zaaltjes vertel: ik heb een voorlichter die vindt dat ik meer moet twitteren. Hoort er allemaal bij, dat snap ik. Dus ik stuur een tweet uit: 'Hoera, weer met 140km/u richting Noord-Nederland'. Je hebt geen idee wat er dan gebeurt. Iedereen begint te blaten. 'Is 130 niet hard genoeg voor je, je bent een milieuvervuiler'. Ik wacht een kwartiertje en stuur dan: 'Maar ik zit in de Intercity van de Nederlandse Spoorwegen. Dat ding rijdt nu eenmaal zo hard!'"

Drenthe is niet bepaald een provincie in het centrum van de aandacht. Wat speelt hier nou helemaal?

Mulder: "Werkgelegenheid is doorlopend een issue. Denk aan attractiepark Sprookjeshof in Zuidlaren. Die ondernemer werd helemaal flauw van alle regeltjes. Kwam de NVWA langs voor twee vrijwel identieke glijbanen. De een werd goedgekeurd, de ander niet. Dan denk je: wat gebeurt hier? In Emmen, toch al een kwetsbare regio, wilde Phillips een bedrijf sluiten. Met zijn allen zijn we in actie gekomen, ook Agnes Wolbert, destijds PvdA-Kamerlid, en de commissaris van de koning."

Ziengs: "In Den Haag waren we oppositie en coalitie, maar hier verenigden we ons. Uiteindelijk werd het bedrijf door een andere partij overgenomen en viel de schade mee."

Mulder: "We hebben kunnen regelen dat in het regeerakkoord staat dat gevangenissen, zoals in Veenhuizen, openblijven. Het is prachtig als zoiets lukt. In het akkoord van Rutte III is echt veel aandacht voor de regio. Ik denk dat er geen regeerakkoord is waar het woord regio zo vaak in voorkomt."

Ziengs: "Toen ik het conceptakkoord las was ik wel extra alert. Je kijkt natuurlijk gelijk wat erin staat voor je eigen provincie. Maar ik kan me ook nog heel goed herinneren dat in 2012 die inkomensafhankelijke zorgpremie erin stond. Het leidde tot een enorme golf van ellende binnen de VVD. Weet je eigenlijk hoe dat is gegaan? De fractie had heel kort de tijd om het akkoord te lezen. We begonnen die ochtend om 08.00 uur, de PvdA al om 07.00 uur. Er zat ook een doorrekening van het CPB bij, met koopkrachtcijfers. Het ging over medianen, maar die grote uitschieters waren in de tabellen niet zichtbaar. Er leek niet veel aan de hand. Rutte zei: 'Samsom heeft gebeld, de PvdA is klaar en we willen op hetzelfde moment naar buiten'. Het ging heel hectisch."

Mulder: "Ik heb daar met verbazing naar gekeken. Zo chaotisch wilden we het niet, deze keer."

Ziengs: "Dat de regio zo duidelijk terugkomt in het akkoord is echt goed. Potverdikkie, dacht ik. Eindelijk landt het besef dat de wereld niet alleen draait om de Randstad."

Is dat sentiment nog steeds zo sterk?

Ziengs: "Zeker. Als ik op dinsdagochtend in de trein stap naar Den Haag zeg ik tegen mijn vrouw: 'Ik ga weer naar mijn andere wereld toe'. Het Randstad-denken leeft daar nog enorm. Je hoort iemand op het Binnenhof wel eens praten over 'het hoge noorden'. Haha. Hou nou toch eens op."

Mulder: "Soms wordt wel eens vergeten dat wij hier in een kwetsbare provincie leven. Je zag het tijdens de bezuinigingen op de rechterlijke macht. Rechtbanken zouden verdwijnen. De kantongerechten in Meppel en Emmen waren al dicht. Als je ziet hoeveel minder mensen dan hun recht gaan halen, dat is schrikbarend. Je gevoel van rechtvaardigheid kalft af. Heel zorgelijk."

Ziengs: "We hebben als Kamerleden met elkaar er bij het kabinet op aangedrongen dat die bezuinigingen niet onevenredig mochten zijn. Hier in Drenthe een belastingkantoor met vierhonderd man sluiten komt harder aan dan ergens in de Randstad."

Mulder: "Daar moeten we echt voor knokken. Denk ook aan de kazerne in Assen, die gelukkig open is gebleven. Maar we moeten niet doorslaan natuurlijk. Bedenk dat als het goed gaat met Amsterdam, het ook goed gaat met ons."

Deze zomer bezocht Trouw Tweede Kamerleden in hun 'thuisprovincie'. Dit is na Groningen, Zeeland en Limburg het slot.

Lees ook:

Zeeuwse Kamerleden: 'Zeeland mag wel iets meer bravoure tonen'

De enige twee Zeeuwse Kamerleden zijn niet van dezelfde partij, maar trekken binnen de coalitie samen op. André Bosman (VVD) en Joba van den Berg (CDA) over de marinierskazerne in Vlissingen, het gevoel een achtergestelde provincie te zijn en problemen die de Randstad niet herkent.

Dion Graus (PVV) en Rens Raemakers (D66) over hun liefde voor Limburg: 'Maastricht is Palermo aan de Maas'

Kamerleden uit Limburg hebben een app-groep en gaan samen naar André Rieu. De politieke overtuigingen zijn vaak verschillend, maar de liefde voor Limburg delen zij. Rens Raemakers (D66) en Dion Graus (PVV) over collegialiteit en over de afstand van de provincie tot Den Haag.