Drayer / Vanwaar toch die mildheid voor al wat new age heet?

Het zit zo. Uitkeringsinstantie UWV heeft de taak om namens ons werklozen en arbeidsongeschikten aan een baan helpen. Dat gaat sinds 2004 via een ’reïntegratietraject’. Daarbij staat het de cliënt helemaal vrij om zelf een hulpverlener te zoeken. En menigeen kiest tegenwoordig voor een bureautje dat werkt ’op spirituele grondslag’.

Let wel, dit alles hoeft niet uit eigen zak betaald te worden. Het UWV geeft zo’n hulpverlener 5000 euro voor zijn inspanningen, en altijd nog de helft als die onverhoopt nergens toe leiden. En cliënten mogen er gerust twee jaar over doen om de weg naar de arbeidsmarkt terug te vinden. Twee jaar.

Ze kunnen bijvoorbeeld terecht bij een dame die met de uitkeringsgerechtigde tarotkaarten legt – een spelletje dat je helpt ’werkbelemmerende blokkades’ weg te nemen. Ook de zelfverwerkelijkingscursus Avatar, voortgekomen uit Scientology, vinden ze bij het UWV helemaal oké. Visualisatietechnieken, sterren lezen, contact leggen met buitenaardse wezens, de omstreden ’familieopstellingen’ – het is geen enkel punt.

Juist. Ik probeer me voor te stellen wat er zou gebeuren als zo’n reïntegratiebureautje zich zou baseren op de Bijbel. Of op de Koran. Zou claimen: als u elke dag leest in de Heilige Schrift en hulp vraagt aan uw Schepper, dan ligt de arbeidsmarkt straks aan uw voeten. Iets zegt me dat het enthousiasme bij het UWV dan heel wat minder groot was geweest. Volkomen terecht, trouwens.

Maar zie, spirituele wijsneuzen wordt geen strobreed in de weg gelegd. De overheid subsidieert ruimhartig hun even schimmige als oncontroleerbare activiteiten. Waardoor die op z’n minst een schijn van legitimiteit verkrijgen.

Vanwaar toch die mildheid voor al wat new age heet? Ik weet het, kenners van het geestelijke landschap in Nederland bezweren al jaren dat de stroming eigenlijk weinig voorstelt. De aanhangers zijn te divers, te verbrokkeld, te individualistisch, van een krachtige organisatie is geen sprake. Dat klopt natuurlijk. Maar hun malle ideeën zijn langzamerhand wél tot in de verste uithoeken van de samenleving doorgesijpeld. En dat het bedrijfsleven zich er graag toe bekent, soit. Maar waarom houdt de neutrale overheid haar hoofdje niet koel?

Het UWV is immers geen uitzondering. Ook menig Haags departement doet verbluffend weinig om het gedachtengoed buiten de deur te houden.

Zo huurde het ministerie van Vrom in 2004 een wichelroedeloper in die de ’energiestromen en bipolen’ in het ’stiltecentrum’ van de nieuwbouw moest traceren. (Op hetzelfde departement bivakkeerde jarenlang een topambtenaar die geloofde in het bestaan van elfen en kabouters.) En op het ministerie van verkeer en waterstaat werden in mei vorig jaar ’spirituele dagen’ gehouden. Daar konden de rijksambtenaren zich verdiepen in ’moderne hekserij’, in ’roet- en kaarsvlam lezen’, een helderziende consulteren en hun horoscoop laten trekken.

Vorige week publiceerde het populair-wetenschappelijke magazine Quest de resultaten van een onderzoek naar Nederlanders en spiritualiteit. Liefst de helft van de ondervraagden is ervan overtuigd dat de toekomst te voorspellen is. En eenderde denkt dat het televisiemedium Char daadwerkelijk kan babbelen met de zielen aan gene zijde.

Het bericht over de tarotlezende reïntegratiehulpverleners veroorzaakte nauwelijks enige politieke deining. Enkele backbenchers van SP, CDA en ChristenUnie morden. En dat was het. Het mag in dit klimaat geen verbazing wekken. Maar treurig is het wel.