Doortastend?
Hoe moet het eigenlijk? Van spreuken en citaten word je ook niet veel wijzer. Die spreken elkaar namelijk voortdurend tegen. Vooral als het over menselijk handelen gaat. Haastige spoed is zelden goed bijvoorbeeld. Welnee, je moet spijkers met koppen slaan. Schildpadden kunnen meer over de weg vertellen dan hazen. Hoe kom je erbij: maak het kort beul! Zo zal de bedachtzaamheid over u de wacht houden, verstand zal u behoeden! Niet waar, zachte heelmeesters maken stinkende wonden! Onkunde brengt driestheid met zich mee, bedachtzaamheid aarzeling. Helemaal niet waar hoor, even op je tanden bijten en het is voorbij.
Met zijn spreuken en wijsheden verraadt de mens in de eerste plaats zijn paradoxale karakter. Ook van de geschiedenis kunnen we niet veel leren. De Nederlandse generaal Karel van der Heijden werd in de Atjeh-oorlog geprezen om zijn doortastende optreden, maar de Romeinse generaal Fabius Maximus kreeg zijn bijnaam 'Cunctator' juist omdat zijn aarzeling om de Carthagers aan te vallen de juiste tactiek bleek te zijn. Inmiddels denken wij heel anders over de Atjeh-oorlog en het Romeinse volk vond het aanvankelijk niks dat Fabius zo aarzelde. Oftewel, elke moment vraagt om nieuw inzicht.
Ik moest eraan denken toen in het tv-programma 'Het instituut', waarin een stelletje cabaretiers allerlei proefjes laat uitvoeren om ons wijzer te maken, werd onderzocht of je een pleister beter snel of langzaam kon aftrekken. Snel, was het antwoord. Dus niet denken aan het woord van de psalmist 'zo zal de bedachtzaamheid over u de wacht houden, de verstandigheid zal u behoeden'. Maar is snel en daadkrachtig optreden in andere omstandigheden wel zo gewenst? Nu verscheen opeens het dictators-echtpaar Ceausescu voor mijn geestesoog, dat na zijn val snel naar een rommelig buitenplaatsje werd gebracht om daar zonder plichtplegingen te worden geëxecuteerd. Ik zat er indertijd verbijsterd naar te kijken: wetteloze daad of sanitaire maatregel?
En dan nu Zwarte Piet. Lijkt versneld afgeschminkt te worden. RTL doet alleen nog maar roetpieten, net als de gemeente Amsterdam. Jarenlang gesteggel en compromissen; regenboogpieten, kwart zwart, helemaal geen Piet meer. En dan nu ineens de roetpiet. Zoals in mijn jongste jaren ouderen opeens AOW kregen, en de kroontjespen plots van de schooltafels verdween.
Als weifelaar en twijfelaar stond ik nogal te kijken van de doortastende wijze waarop Zwarte Piet opeens het veld lijkt te ruimen. Weg ermee. Maar ach, dat beetje toekomstige nostalgie kan er ook nog wel bij. In 2020 verdwijnt de alarmsirene waarnaar ik mijn hele leven heb geluisterd om me veilig te voelen.
Alles stroomt en niets blijft. Zwarte Piet was een tijdje leuk, net als elastiektwist en Anneke Grönloh, maar nu moeten we weer verder jongens. Stilstaan is achteruitgaan.
Welnee: 'Men vergist zich telkens weer, wanneer men vooruitgang van een ideaal verwacht: de overwinning van een ideaal betekende tot nu toe altijd een flink aantal stappen terug' (Nietzsche).
undefined
