'Dompel flitstrein onder water'

Ulie Hoeve, planoloog en beleidsmedewerker bij de directie Zuidwest van het ministerie van landbouw, natuurbeheer en visserij, heeft nog slechts de ruwe schetsen voor zich; en het echte rekenwerk moet ook nog worden gedaan. Maar dat het kàn, staat voor de civieltechnisch ingenieur vast.

Geen ontsierende, her en der acht meter hoge, spoordijk door het groene hart. In plaats daarvan een vriendelijk waterrecreatiegebied van de Rottemeren tot aan de Kaagerplassen. Met daaronder, tot acht meter diep weggestopt, stevig gebaand op het tienduizend jaar oude pleistoceen de flitstrein: Hoeves natte HSL-variant. Maandag legt hij zijn plannen voor tijdens een symposium, waar beleidsmakers van het ministerie van landbouw en VROM, Rijkswaterstaat, de Stichting recreatie, en cultuurmaatschappijen zich buigen over de vraag hoe Hollands groene hart een duurzame recreatieve meerwaarde kan krijgen.

“Behalve dat groene hart geef je hiermee ook de HSL een gigantische meerwaarde”, voorspelt Hoeve, “en het vraagt waarschijnlijk nauwelijks meer investeringen dan een bovengrondse spoorlijn, want ook daarvoor moet je erg diep graven, omdat de grond er pap is.”

Om een bovengrondse baan stevig te verankeren zal de grond tot acht meter diep moeten worden afgegraven om de sleuf vervolgens weer met zand te vullen. Tien miljoen kuub over een lengte van dertig kilometer, schat Hoeve. En waar Zuid-Holland een nijpend tekort aan zand kent, is dat dus een probleem.

Logischer en simpeler lijkt het hem daarom - als het harde pleistoceen eenmaal is bereikt - daar meteen maar tunnelelementen op te plaatsen en het gat daarna vol te laten stromen met water. Hoeve, die voor het traject de variant ten oosten van Zoetermeer uit de HSL-nota heeft gekozen, wil beginnen bij de Rottemeren, even boven Rotterdam. “De bodem daar is ernstig vervuild. Al jaren wordt er over sanering gepraat, maar steeds bleek er geen geld voor te zijn. Op deze manier vang je twee vliegen in één klap, ontstaat er een, wat wij noemen, win-win-situatie.” Zijn plan volgt het riviertje de Rotte verder dwars door het geplande 2 000 ha grote Bentwoud tussen Waddinxveen en Zoetermeer via Hazerswoude richting Kaagerplas te koersen.

Hoeve, zelf watersporter, ziet zijn idee niet louter als een fraai ogende combinatie van een weggewerkte HSL en een nieuwe vaarverbinding. “Je kunt hier veel meer van maken. Nieuwe plassen met eilandjes erin, een echt merengebied. Gebieden die ook geschikt zijn voor verblijfsrecreatie. Daarmee werp je meteen ook een dam op tegen oprukkende woningbouw. Om die plassen kunnen gemeenten niet heen. Zeg maar een natuurlijke barrière tegen het dreigende dichtslibben van het groene hart.”

Om die gebieden ook blijvend kwalitatief goed te kunnen beheren (“Een Mercedes te kunnen kopen is wat anders dan er ook in te kunnen rijden”) lanceert hij nog een idee: de landgoederen-nieuwe-stijl. Clusters van dure villa's direct aan het water. Yuppen-dorpen, zoals die ook aan Zeeuwse wateren verrijzen. Hoeve: “De formule is simpel. Je verkoopt de grond duur en met dat geld vorm je een beheerfonds. Met de rente daarvan - een paar miljoen per jaar - kun je het beheer en de exploitatie betalen.” Hoeve heeft twee van die dorpen op het oog: ten oosten van Zoetermeer en één bij Leiden.

Een betaalbaar idee, zo'n onzichtbare HSL gekoppeld aan een recreatiegebied van nationale allure? Hoewel de rekenmeesters van Rijkswaterstaat nog moeten worden geraadpleegd, heeft Hoeve zelf al wel wat sommetjes gemaakt. Het beton voor de tunnels schat hij op 400 miljoen. “Dat zijn extra kosten. De grondverwerving, zo'n 500 miljoen, zal ook wat duurder uitvallen. Voor de rest zijn de kosten voor een belangrijke deel tegen elkaar weg te strepen.” En wordt het duurder dan de 2,6 tot 2,8 miljard waarop het bovengrondse spoor is geraamd, dan màg dat, wat Hoeve betreft: “Je krijgt er toch een hoop groen en blauw voor terug?”