Dittrich in voetsporen Van Mierlo

,,D66 vormt het radicale midden van de Nederlandse politiek. Wij zetten ons af tegen het conservatisme van links en het conservatisme van rechts.'' Deze sleutelpassage in het gisteren bekendgemaakte pamflet 'Op weg naar nieuwe solidariteit' lijkt ontleend aan het gedachtegoed van D66-oprichter Hans van Mierlo, maar herinnert evengoed aan de vroegere CDA-leider van Agt, die ooit de gevleugelde woorden uitsprak: ,,We buigen niet naar links en we buigen niet naar rechts.''

Van Mierlo zette zijn partij neer als nonconformistisch, als een protestpartij tegen de gevestigde orde en als partij van bestuurlijke hervormingen. Die strijd moest volgens Van Mierlo vanuit het politieke midden worden gestreden, daar waar de meeste kiezers zich ophouden. Niet vanaf de flank, zoals de SP doet, maar 'radicaliseren vanuit het midden', de burger uit de middenklasse aan je binden.

Ook Boris Dittrich gebruikt deze woorden. De idealen die zijn voorgangers aanhingen (individualisering, ontzuiling, ontkerkelijking) zijn in hun uitwerking te ver doorgeschoten, vindt hij. Maar voor oplossingen voor deze problemen moet D66 in het midden blijven.

Het pamflet vormt voor Dittrich ook het antwoord op de in D66 levende angst dat de democraten zich voor langere tijd hebben uitgeleverd aan CDA en VVD.

Dit kwam aan de orde toen het D66-congres zich boog over het Paasakkoord van afgelopen maart.

D66 is niet links of rechts, maar is een 'progressieve, liberale partij', anti-ideologisch met een hekel aan dogmatische wereldbeelden, zegt Dittrich richting zijn achterban. Opvallend is dat hij de partij niet sociaal-liberaal noemt, waarvoor het D66-congres zich in 1998 uitsprak.

Dittrich wil naar een nieuwe invulling van het klassieke begrip 'sociaal'. Hij zoekt andere vormen van solidariteit, met meer verantwoordelijkheid én vrijheid voor de burger en minder overheidsbemoeienis. Daarmee positioneert hij zich weinig verrassend tussen het CDA, dat de burger meer verantwoordelijkheden wil geven en de PvdA van Wouter Bos, die onlangs aangaf te zoeken naar nieuwe vormen van solidariteit en meer vrijheid.

Toen zijn voorganger Thom de Graaf als minister aftrad vanwege het sneuvelen van de gekozen burgemeester in de Eerste Kamer, reageerde Dittrich heel pragmatisch. Dat een D66-kroonjuweel, waarvoor veertig jaar was geknokt, in rook opging was jammer, maar niet onoverkomelijk.

Geen reden om uit het kabinet te stappen.

Ook in zijn pamflet wijdt hij geen grote woorden aan bestuurlijke hervormingen. Inmiddels zijn ideeën van D66 om het politieke bestel te hervormen door andere partijen overgenomen, stelt hij vast. Impliciet erkent hij daarmee dat het hervormen van de politieke structuren een te smalle basis is om de kiezer aan zich te binden. Maar samengaan met de liberalen van de VVD is uit den boze. Hij zoekt hoogstens allianties met andere progressieve liberalen, waar die zich dan ook mogen bevinden.