Dit is het zoogdier dat het vaakst illegaal verhandeld wordt

De stemming vindt plaats op de Conventie over Internationale Handel in Bedreigde Planten- en Dierensoorten (Cites), die deze en volgende week plaatsvindt in het Zuid-Afrikaanse Johannesburg. De aangesloten landen proberen er een einde te maken aan de smokkel van beschermde diersoorten.

Er liggen 62 voorstellen op tafel, betreffende vijfhonderd soorten. Het voorstel voor een handelsverbod voor de pangolin (de manis, waarvan er vier soorten in Zuidoost-Azië voorkomen) lijkt tussen andere voorstellen voor de bescherming van iconische soorten als de olifant, tijger, leeuw of neushoorn een vreemde eend in de bijt.

Toch is juist de pangolin een exemplarisch voorbeeld van de stroperijcrisis waar de wereld in zit, zegt Rikkert Reijnen, projectleider in Afrika van het International Fund for Animal Welfare (IFAW) vanuit Johannesburg. Het vlees en de schubben van het makkelijk te vangen diertje zijn namelijk in zeer snel tempo geliefd geworden in vooral China. Het vlees als delicatesse, de schubben als traditioneel medicijn.

De vraag naar het dier overstijgt al lang het aanbod dat legaal geïmporteerd mag worden. "Daardoor zijn de prijzen voor een pangolin door het dak gegaan", aldus Reijnen. "Het dier is populair bij stropers. De verschepingen gaan met vele duizenden ingevroren pangolins per keer."

Tekst loopt door onder de afbeelding.

Een miljoen
De acht bestaande pangolinsoorten lijden onder die massavangsten. Analisten van Traffic, een organisatie die de handel in dieren monitort, schatten dat er de afgelopen tien jaar ongeveer een miljoen schubdieren illegaal zijn verhandeld. Daardoor zou in Azië de populatie nagenoeg zijn weggevaagd, terwijl in Afrika slechts de helft van de pangolinfamilie nog in leven is.

Op dit moment is de handel in pangolins niet verboden, maar gereguleerd. Daar is echter eenvoudig omheen te plannen door stropers, aldus Colman O'Criodain, wildlifespecialist van het Wereld Natuur Fonds (WNF). Een totaal handelsverbod kan die problemen gedeeltelijk oplossen. Reijnen: "Als een douanebeambte dan een pangolin in een koffer vindt, dan weet hij tenminste zeker dat het om verboden handel gaat."

Hoewel O'Criodain 'voorzichtig optimistisch' is over de stemming in Zuid-Afrika, vreest hij de politieke verhoudingen. Reijnen zegt hetzelfde: "Er wordt op Cites veel gepraat over iconische soorten, waardoor de pangolin-regelgeving minder controversieel is dan bijvoorbeeld de olifant. Maar China is tegen en dat is een belangrijk land. Lukt het wel, dan laten de landen zien dat Cites wel tanden heeft."

Komt er uiteindelijk een handelsverbod, dan wordt het nog moeilijk om 'op de grond', zoals O'Criodain het noemt, het verbod te implementeren. De smokkelroutes lopen onder meer via Indonesië en Myanmar, landen waar het moeilijk is controle te houden. "Na de euforie komt altijd een moment van bezinning. Maar dat het een goede stap in de goede richting kan zijn, is zeker."