Discussie over voorzitter eurogroep laait op na verkiezingsnederlaag Dijsselbloem
Hoop in Spanje, leedvermaak in Griekenland. Het electorale debacle van Jeroen Dijsselbloems PvdA heeft vooral in die landen de vraag opgeworpen of hij nog wel voorzitter kan blijven van de eurogroep, het gezaghebbende forum van negentien ministers van financiën van de eurozone.
Veel Grieken konden hun lol niet op toen ze de Nederlandse verkiezingsuitslag zagen. Zij zien Dijsselbloem als de verpersoonlijking van de door Europa opgelegde bezuinigingsdrift van de laatste jaren. 'Jeroen Dijsselbloem - 76% = slechts Bloem', tweette één van hen, met daarbij de suggestie dat de PvdA'er nu eindelijk tijd krijgt om zijn universitaire diploma te halen.
Anderen deden hem de hartelijke groeten namens Gianis Varoufakis, de gewezen ambtgenoot van Dijsselbloem met wie hij het tijdens de crisis van 2015 zwaar aan de stok had. Weer anderen vonden, serieus of niet, dat Varoufakis nu eurogroepvoorzitter zou moeten worden.
Onttroning mislukt
De Spaanse minister Luis de Guindos aast al jaren op de topfunctie. In de zomer van 2015 deed hij een mislukte poging om Dijsselbloem te onttronen. De eurogroepministers schaarden zich toen met een ruime meerderheid achter een nieuwe termijn van 2,5 jaar voor hun Nederlandse collega. Die loopt over ruim tien maanden af, eind januari.
Dijsselbloem zelf heeft opnieuw bevestigd dat hij zijn termijn graag wil afmaken. "Wat er in de tussenliggende periode gebeurt, is aan de eurogroep om te besluiten", liet hij vandaag via een woordvoerder weten.
Grote vraag is hoe lang de kabinetsformatie duurt. Een veilige gok is dat dit eerder maanden dan weken zal zijn, en dan komt januari al snel in zicht. Al die tijd blijft Dijsselbloem demissionair minister. Een andere veilige gok is dat weinig ambtgenoten in de eurogroep geneigd zullen zijn om voortijdig afscheid te nemen van hun Nederlandse voorzitter, want die geniet daar, tot nu toe althans, brede steun.
Een verwarrende factor is wel dat de officiële spelregels van de eurogroep zeer summier zijn en geen rekening houden met de scenario's die nu de ronde doen. 'Onontgonnen terrein', noemde Dijsselbloem dat eerder zelf al.
Informeel gezelschap
De eurogroep is een informeel gezelschap, geen officiële EU-instantie. De paar zinnen die er in het Verdrag van Lissabon over staan, schrijven slechts voor dat de ministers met gewone meerderheid 'een voorzitter' kiezen, niet eens dat ze iemand uit hun midden moeten aanwijzen. "Het zou zelfs de melkboer op de hoek kunnen zijn", zoals Dijsselbloem het in oktober vorig jaar uitdrukte. Met andere woorden: ook een eenvoudig PvdA-Tweede Kamerlid kan op die stoel zitten.
Spanje mag dan hopen dat De Guindos opnieuw in beeld komt bij zijn collega's, maar hij heeft een groot nadeel: hij is van de verkeerde partij. Zijn christen-democraten bezetten nu zo'n beetje alle topfuncties in Brussel, een dominantie die in januari totaal werd met Antonio Tajani als Europees Parlementsvoorzitter. Daardoor hebben sociaal-democraten een streepje voor bij de eventuele opvolgingsstrijd van Dijsselbloem. De naam van de Slowaak Peter Kazimir gaat in de wandelgangen vaak over de tong.
