Dieselschandaal wordt zware krachtproef in Brussel

Mocht dat het geval zijn, dan kan dat personele gevolgen hebben voor de politiek verantwoordelijken, zegt Gerben-Jan Gerbrandy, de europarlementariër die namens de liberalen in de onderzoekscommissie zit. De kans dat er koppen gaan rollen, lijkt groot voor wie de lijst documenten, brieven en onderzoeken bekijkt die de afgelopen jaren zijn gepubliceerd.

2011
Het Joint Research Center, nota bene een onderzoekscentrum van de Europese Commissie zelf, waarschuwt dat de uitstoot van diesels veertien keer zo hoog is als toegestaan. Dat heeft JRC vastgesteld met wegtesten. Het rapport meldt niet om wat voor auto's het gaat.

De Poolse eurocommissaris van milieu Janez Potocnik waarschuwt in een toespraak voor autofabrikanten die hun software manipuleren om beter uit de testen te komen. Potocnik heeft het over de ondeugdelijke testen. Dat is iets anders dan de sjoemelsoftware, maar is evengoed verboden.

2012

Een topmanager van een Duitse autofabrikant stuurt een brief naar eurocommissaris Antonio Tajani van industrie. De brief is in het bezit van het Duitse magazine Wirtschaftswoche. De manager legt uit hoe autofabrikanten met software emissietesten beïnvloeden.

Na de brief volgt een persoonlijke ontmoeting met Tajani waarin hij volgens Wirtschaftwoche nogmaals uitlegt hoe software testsituaties kunnen herkennen en vervolgens de uitstoot van stikstofdioxide en koolstofdioxide naar beneden bijstelt. Dat is precies wat er bij VW gebeurde. Als de commissie geen actie onderneemt, brengt dat "de totale inspanningen van de EU om het wegverkeer minder schadelijk te maken voor milieu en gezondheid in diskrediet," zegt de manager. De bijeenkomst werd volgens Wirtschaftswoche bijgewoond door vier leden van de Europese commissie.

Na zijn ontmoeting met de klokkenluider schrijft Tajani een brief naar de ministers van verkeer in de EU. Hij waarschuwt voor ondeugdelijke testen en vraagt om scherpere controles. Over sjoemelsoftware spreekt hij niet.

Tajani is ondertussen een van de vicevoorzitters van het Europees Parlement. Hij verklaarde onlangs dat het gesprek en de brief van de topmanager niet over sjoemelsoftware gingen, maar over de bandendruk. Ook daarmee zijn uitstootwaarden te beïnvloeden.

Tajani ontvangt ook een brief van de Deense minister van milieu Ida Auken. Zij is op zijn zachts gezegd niet blij met het voornemen van de Europese Commissie om de wegtesten pas in 2017 in te voeren. Dat geeft autofabrikanten alle ruimte door te gaan met de hoge emissies van hun nieuwe modellen.

De grieven van de Deense minister ontlokt een mailwisseling tussen Potocnik van milieu en Tajani van industrie over manipulatie met autotesten.

2013

Potocnik waarschuwt zijn collega's in de Europese Commissie dat autofabrikanten sjoemelen met software. De documenten waaruit dat blijkt zijn in handen van de Financial Times. De Europese Commissie onderneemt geen actie, maar houdt vast aan een plan om de mazen in de wet open te laten tot 2017.

In een mail aan zijn collega Tajani schrijft Potocnik dat hij zich ongemakkelijk voelt over het gebrek aan actie van de Europese Commissie en de lidstaten om de uitstoot van schadelijke gassen omlaag te brengen. Dat steekt vooral omdat het door de hogere uitstoot bijna onmogelijk is om aan de wettelijke milieunormen te voldoen, alle maatregelen ten spijt.

Het onderzoeksbureau van de Europese Commissie, het JRC, presenteert twee jaar na het eerste rapport een nieuw onderzoek. Daarin pleiten zij voor realistischere wegtesten. In het rapport staat een opmerkelijke zin over software die emissietesten herkennen.

In een feitenbox gaan de onderzoekers uitgebreid in op wat sjoemelsoftware precies doet. De beschrijving doet sterk denken aan de software die VW gebruikte.

2014

Ook Jan Cortvriend, een hoge ambtenaar binnen de Europese Commissie, spreekt tijdens een presentatie over software die testomgevingen herkennen. Hij noemt het als een van de verklaringen voor het verschil tussen de uitstoot op papier en op de weg.

Terug naar 2006

De Europese Commissie neemt een wet aan die in 2007 van kracht wordt. Daarin staat dat fabrikanten wettelijk verplicht zijn hun auto's aan de uitstootnormen te laten voldoen. Niet alleen in het laboratorium, maar ook op de weg, onder normale omstandigheden.

In diezelfde wet staat ook dat de Europese Commissie de kwaliteit van de bestaande testen moet bewaken en deze moet vervangen als zij niet deugen.

Vandaag in Trouw een interview met europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy.