Desnoods dwang om meer vrouwen in de top van het bedrijfsleven te krijgen

Het verhaal over vrouwen in de top van het bedrijfsleven laat zich lezen als een slecht sprookje. Er waren er een paar, maar dat moesten er veel meer worden. Vijf jaar na invoering van het wettelijk streefcijfer van 30 procent is er nog steeds geen sprake van een happy end.

Dit streefcijfer wordt bij lange na niet gehaald, concludeert de ‘Bedrijvenmonitor Topvrouwen 2017’. De commissie die het onderzoek in opdracht van het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap uitvoerde, ziet geen andere oplossing meer dan de invoering van een hard, afdwingbaar quotum: 30 procent in 2025.

Minister Ingrid van Engelshoven (onderwijs) waarschuwde bedrijven nadat zij het rapport vandaag in ontvangst had genomen: “Als de cijfers volgend jaar niet beter zijn, zullen wij stevige maatregelen niet schuwen”. Of zij met ‘stevige maatregelen’ doelt op een quotum, blijft echter onduidelijk. “Er zijn meer maatregelen mogelijk. Ik hecht niet aan een bepaalde maatregel, ik hecht aan resultaat.”

Wet

Om meer vrouwen op hoge posities van bedrijven te krijgen, werd in 2013 de Wet bestuur van kracht. Voor grote organisaties betekent deze wet dat tenminste 30 procent van de raden van bestuur en commissarissen uit vrouwen moet bestaan. Wanneer er te veel mannen op de zetels van deze raden zitten, moet hierover een verklaring in het jaarverslag staan.

In de bedrijvenmonitor komt naar voren dat slechts 19,1 procent van de organisaties erin slaagt voldoende vrouwen in het bestuur te krijgen. Bij de commissarissen is dit percentage 24,8. Ook het aantal bedrijven dat nog helemaal geen vrouwen aan de top heeft, is fors: 70 procent bij de raden van bestuur, 50 procent bij de commissarissen. Ook lapt meer dan de helft van de bedrijven de plicht tot rapporteren aan de laars. “Om te huilen”, vindt Van Engelshoven.

De afgelopen jaren was het excuus steeds dat er te weinig vrouwen beschikbaar zijn. Daarom ontwikkelde voormalig onderwijs-minister Jet Bussemaker met Hans de Boer, voorzitter van wergeversorganisatie VNO-CNW, een databank met namen van geschikte vrouwen. Ook dit blijkt niet te werken.

De Boer zei vanmiddag dat dit zijn ‘jaarlijkse oefening in nederigheid’ is. “Ik dacht in eerste instantie ‘dit moet ik er toch bij de top-tweehonderd bedrijven doorheen kunnen jassen’. Het Nederlandse bedrijfsleven staat er internationaal erg goed op. Waarom lukt dit dan niet? Het is een treurigheid.”

Volgens hem is het verklaarbaar dat de ontwikkeling bij de raden van bestuur iets sneller gaat dan bij de commissarissen: “Kandidaten voor een commissariaat komen vaak van buiten. Voor het bestuur wordt vaak geput uit de interne pijplijn van een bedrijf. Als er alleen maar kerels in die pijplijn zitten, is het moeilijk om een vrouw aan de top te krijgen.”