Demotie is geen vies woord meer

Een financieel stapje terug. Vooral aan de oudere werknemers is dat de afgelopen jaren regelmatig gevraagd. Demotie is niet langer een vies woord bij werkgevers. Bij bijna de helft van de bedrijven staat de vraag of ouder personeel salaris in wil leveren op de agenda. Dit blijkt uit onderzoek van salarisverwerker ADP, organisatieadviesbureau Berenschot en uitgeverij Performa onder ruim achthonderd medewerkers personeelszaken.

Een kwart van de werkgevers vraagt hun personeel daadwerkelijk concessies te doen over hun beloning, meldt ADP. Volgens arbeidsjuristen heeft de economische crisis ertoe geleid dat demotie vaker voorkomt. Werkgevers worden kritischer op hun personeel en vragen zich hardop af of de werknemer het salaris dat hij verdient, wel waard is. De werkgever wil vervolgens de werknemer in een lagere functie plaatsen met daarbij ook een lager salaris.

Een werkgever kan demotie niet eenzijdig opleggen. De werknemer moet ermee instemmen. Dat kan bewerkstelligd worden door het verzamelen van bewijsmateriaal, opgeslagen in een personeelsdossier, als de werkgever niet echt tevreden is.

De leidinggevende zou in die gevallen ook kunnen proberen de werknemer te ontslaan. Zo bezien is een achteruitgang in salaris voor de werkende dan een aantrekkelijker voorstel.

Arbeidsjuristen adviseren de werknemers wel om eerst te kijken of er geen verbetertraject mogelijk is. Misschien kan de werknemer met de juiste (bij)scholing of begeleiding weer op het gewenste niveau zijn werk doen. Hiervoor moet iemand ook echt de tijd krijgen. Organisatieadviesbureau Berenschot raadt managers personeelszaken daarom aan om bij een wens tot demotie al in een vroeg stadium hierover te praten.

Volgens Berenschot zijn de vergrijzing en de verhoging van de AOW-gerechtigde leeftijd de belangrijkste aanleidingen voor demotie. "Mensen moeten langer doorwerken, en dat kan niet altijd in hun huidige functie. Dan wordt er gekeken hoe iemand tot het einde van zijn loopbaan bij een bedrijf kan blijven werken", zegt Hans van der Spek, manager bij Berenschot.

Als een bedrijf in omvang krimpt, kunnen in reorganisaties ook sommige functies wegvallen waardoor mensen op een andere plek worden gezet, en daarbij hun beloning wordt aangepast. De werkgever zou er goed aan doen om het loon wel langzaam af te bouwen, adviseren de deskundigen. Of in de eerste jaren nog een toeslag te geven op het nieuwe salaris zodat een werknemer zich kan voorbereiden op een lager inkomen.

Naast demotie kiezen werkgevers ook voor andere manieren om de uitgaven aan personeelskosten te verlagen. Zoals het inleveren van een 13de maand. Dat komt incidenteel voor, net als het beperken van verlofrechten of werknemers vragen minder uren te gaan werken, weet ADP. Het vaakst wordt er beknibbeld op de reguliere salarisverhoging. Dit gebeurt vooral bij financiële instellingen en in de dienstverlening.

In totaal versobert dit jaar 15 procent van de werkgevers het arbeidsvoorwaardenbeleid, aldus ADP. Dat is 10 procent minder dan vorig jaar, maar het is wel al het derde jaar op rij dat dit soort ingrepen op de agenda staan. "Demotie is gemeengoed aan het worden in personeelsbeleid", constateert de salarisverwerker.

De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) adviseerde het kabinet onlangs nog demotie als een normale maatregel te bekijken. "Waarom zou je niet aan het eind van je loopbaan langzaam af gaan bouwen in plaats van in één keer van alles naar niks te gaan", meldt het advies met de titel 'Doorwerken en gezondheid'.

De RVZ benadrukt om gevoelige maatregelen als demotie vooral individueel te bekijken en toe te passen. Dat het niet grootschalig als algemene maatregel kan worden ingevoerd, bleek vorige maand. In maart dit jaar werd aan de thuiszorgmedewerkers van Vérian massaal gevraagd om 20 tot 30 procent van hun loon in te leveren. Dat gebeurde onder het mom van een functieverandering. Daar stak de rechter in juni echter een stokje voor. Vérian moest de loonsverlaging van zeshonderd medewerkers onmiddellijk terugdraaien.

undefined