Delta vraagt nu om actie

DINTELOORD - Een plaatje: het najaarszonnetje op het Volkerak, een van de Deltawateren. Sinds de afsluiting is het een stilstaand zoetwatermeer. Daardoor treedt de laatste jaren algenbloei op. In de zomer van 2002 leidde dat tot de dood van zo'n 5000 vogels. De problemen zijn niet alleen ecologisch, ook de recreatie heeft er last van. Door de stank willen toeristen niet meer zwemmen in het Krammer-Volkerak.

De toren op de Philipsdam geeft zicht over het enorme sluizencomplex dat het water van de Oosterschelde (zout), de Grevelingen (zout) en het Krammer-Volkerak (zoet) uit elkaar houdt. 'Een illusie van de maakbaarheid', noemt waterdeskundige Roel Posthoorn de Krammersluizen. ,,We dachten dat we het water net zo konden hebben als we wilden, maar het heeft wél gevolgen voor de natuur. Een slechte waterkwaliteit verstoort het ecologische systeem.''

Voorbeeld: de kluten die op de slikken hun jongen proberen groot te brengen vinden daar geen wormen meer, doordat de slikken verdrogen. De jongen sterven de hongerdood. Zo treden er allerlei verstoringen op die grote gevolgen hebben voor dieren en natuur.

Tot de bouw van de Deltawerken was er een wisselwerking tussen zoet en zout, land en water, rivier en zee, met geleidelijke overgangen. Nu zijn de meeste wateren door dammen van zee afgesloten. Veel zoete wateren krijgen te maken met zuurstofloosheid, algen, slikken en schorren die afkalven.

De overheden zijn zich van de problemen bewust. De drie Delta-provincies, Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant hebben een gezamenlijke toekomstvisie voor de Delta opgesteld: De Delta in Zicht. Natuurmonumenten is daar blij mee, maar heeft ook kritiek.

,,Rijkswaterstaat maakt wel studie van de problemen, maar hakt geen knopen door'', zegt Roel Posthoorn van Natuurmonumenten. ,,Het waterbeheer in heeft onvoldoende prioriteit, dat is overduidelijk.'' ,,Deltaplan deel één ging over de veiligheid'', zegt Jan Jaap de Graeff, directeur van Natuurmonumenten. Hij wil daar geen afbreuk aan doen, maar wil wél dat er ook een deel twee komt: de kwaliteit van natuur én verbeteren én grotere verloedering voorkomen. ,,Voor de hand ligt waar dat mogelijk is de getijdenwerking te herstellen.'' Dat betekent dat zout water het Krammer-Volkerak instroomt, waardoor landbouwers daar geen water meer uit kunnen halen. Volgens Natuurmonumenten wordt daar een te zwaar accent op gelegd. ,,We moeten hier rekening mee houden, maar voor de landbouw zijn ook andere oplossingen, bijvoorbeeld het aanleggen van kleine zoetwaterbekkens'', zegt Posthoorn. ,,Als we nu niet echt iets gaan doén, hebben we over enkele jaren met z'n allen enorm spijt.''