opinie
Defensiedebat was schijnvertoning, Tweede Kamer hielp krijgsmacht uitkleden
Minister Hennis mag dan zijn afgetreden, het Kamerdebat over Defensie was een schijnvertoning, schrijft historicus Ruben Franzen.
Het voor minister Hennis fatale debat over het mortierongeluk in Mali heeft weinig nieuwe inzichten gebracht. Wat vooral in het oog sprong, was de politieke gewoonte om de eigen verantwoording voor het eigen stemgedrag aan het zicht te onttrekken door geveinsde verontwaardiging en compassie voor het lot van de Nederlandse militairen.
Het optreden in de Kamer van Forum voor Democratie-voorman Thierry Baudet gehuld in een militair vest werd al voordat het goed en wel begonnen was als ongepast neergezet door de Kamervoorzitter. Baudets optreden was weinig hoogstaand, maar legde wel een structureel probleem bloot. Decennialang stuurt Nederland onder gebrekkige voorwaarden militairen de wereld in om vrede en veiligheid te brengen en de Nederlandse belangen te verdedigen.
Uitgekleed
Vrijwel alle partijen hebben in eerdere kabinetsperiodes ingestemd met de onverantwoorde uitkleding van de krijgsmacht. Dat is mede de oorzaak van de tragische en bovenal onnodige dood van de twee Nederlandse militairen in Mali. Hennis heeft zich als gewillige uitvoerder van die uitkleding getoond. Datzelfde geldt voor oud-ministers Hillen (CDA), Van Middelkoop (CU) en anderen voor hen.
De bezuinigingsslagen die eraan ten grondslag liggen, zijn altijd door de Kamer geaccepteerd, ondanks brandbrieven en waarschuwende rapporten met betrekking tot de staat van de krijgsmacht. Het beeld van de algemene politieke acceptatie hiervan wordt gesterkt door het defensiebudget zoals dat werd voorgesteld tijdens afgelopen Prinsjesdag. Hetzelfde beeld komt voort uit de verkiezingsprogramma's van bijvoorbeeld de PvdA, D66 en SP van de voorgaande verkiezingen waarin de bezuinigingen op Defensie je om de oren vliegen.
Het debat van vorige dinsdag kan worden gezien als een schrijnende wanvertoning waaraan vrijwel de gehele Tweede Kamer bijdroeg met als doel het optrekken van een rookgordijn om de structurele problematiek aan het zicht te onttrekken.
De reden hiervoor is dat vrijwel alle partijen afgelopen decennia aan dat probleem hebben bijgedragen. De theatrale stap van Hennis aan het einde van haar ambtsperiode zal daarin geen structurele veranderingen teweegbrengen. Om die reden is het debat goeddeels als zinloos te betitelen.
Lees ook: Hennis rekent af met schuld en boete. Het getuigde van karakter en institutioneel bewustzijn dat minister van defensie Hennis in de Tweede Kamer verantwoording aflegde.
Lees ook: Strenge veiligheidsregels passen soms niet bij oorlog. De Onderzoeksraad voor Veiligheid vindt dat Defensie te veel risico's nam met militairen in Mali. Maar strenge veiligheidsregels passen soms niet bij oorlog, zo weet het Franse leger uit ervaring.
Lees ook: Creatief reorganiseren bij een verdeelde krijgsmacht. De problemen bij Defensie zijn deels met geld op te lossen, maar de spanning tussen top en werkvloer vereist een andere aanpak.
