Commentaar
De zware opgave voor de PvdA
Een ooit grote volkspartij, medeontwerper van onze welvaartsstaat, staat op wankelen. Negen zetels telt de kleinste fractie die de PvdA sinds de oprichting in februari 1946 kan afvaardigen naar de Tweede Kamer. Een ongehoord resultaat van een verkiezingscampagne, die vanaf het allereerste begin weinig goeds beloofde voor de sociaal-democraten.
Het uiteindelijke verkiezingsresultaat lijkt te mager om alleen de oorzaak te zien in de deelname en de steun aan het tweede kabinet-Rutte. Tot vlak voor de campagne van 2012 stond de partij immers ook op een bedenkelijk laag niveau in de peilingen en dat al sinds langere tijd.
Er is, kortom, veel meer aan de hand dan oppervlakkige verklaringen als te laat gestart met de campagne of de verkeerde lijsttrekker, suggereren. Pogingen om bijvoorbeeld partijvoorzitter Hans Spekman verantwoordelijk te maken en hem weg te sturen, zoals bijvoorbeeld de afdeling Enschede wilde proberen, slaan de plank dan ook volledig mis.
Spijtoptanten
De PvdA verloor bij de verkiezingen van woensdag aan Denk. Het is niet gek te veronderstellen dat die partij vrijwel uitsluitend afhankelijk is van spijtoptanten uit de PvdA. Daarmee liep een groot deel van de van oudsher PvdA stemmende nieuwe Nederlanders over. Een andere partij die fors profiteerde van de uittocht was GroenLinks.
Die twee ontwikkelingen geven aardig aan waar de schoen wringt bij de PvdA. Allochtonen vertrouwen er niet meer op dat de partij hen helpt om hun plek te vinden in een samenleving die zij soms als vijandig ervaren.
En de jonge middenklasse heeft geen behoefte aan de oude manier waarop de partij de idealen vormgeeft. Van hen moet het lichter, minder gericht op directe solidariteit met minder kansrijken en vooral met meer nadruk op milieu.
Het dilemma is, dat om dergelijke groepen weer aan zich te binden, de PvdA aloude sociaal-democratische idealen geweld aan moet doen.
De sociaal-democratische ideologie schreeuwt om een vertaling naar de samenleving van de 21ste eeuw. Ook al biedt zo’n project niet meteen directe garantie op nieuw succes bij de volgende verkiezingen.
Geen schuldigen aanwijzen, maar op zoek naar wat het moderne PvdA-antwoord moet zijn op nieuwe ontwikkelingen. En uitzoeken met welke maatschappelijke groepen coalities aangegaan dienen te worden. Het is een juist voor de PvdA uiterst moeilijke, maar noodzakelijke opgave.
De mening van de krant, verwoord door leden van de hoofdredactie en senior redacteuren.
